თბილისთან ახლოს არაბი ინვესტორი ააშენებს ქალაქს, რომელშიც 850 საფეხბურთო სტადიონი ჩაეტეოდა, გონიოში - მხოლოდ 425. ინვესტორთან გაფორმებული შეთანხმება მთავრობის ბრძანებით კომერციულ საიდუმლოდ გამოცხადდა.

თბილისის შუაგულში, პარლამენტის სასახლის მოპირდაპირედ, შენობაში, სადაც ადრე კინო "რუსთაველი" იყო, არაბული დეველოპერული კომპანიის ახალი ოფისი სიმკაცრესა და ფუფუნებას ასხივებს, კრემისფერ-ოქროსფერ ტონებში, ისევე როგორც Eagle Hills-ისა და Emaare Properties-ის ოფისები აბუ-დაბიში, დუბაისა და სხვა ქალაქებში.

კომპანიას უძრავი ქონების გაყიდვა ჯერ არ დაუწყია. სავარაუდოდ, წლის ბოლოს უკვე შევძლებთ კლიენტებს კონკრეტული წინადადებები შევთავაზოთ, მანამდე კი დაინტერესებულებს ვარეგისტრირებთო, გვითხრეს გაყიდვების ოფისში, რომელიც საზეიმოდ ოქტომბრის ბოლოს გაიხსნა.

წითელი ლენტი საქართველოს ხელისუფლების სახელით "ქართული ოცნების" მთავრობის პრემიერ-მინისტრმა და ეკონომიკის მინისტრმა გაჭრეს.

22 ოქტომბერს, საზეიმო ცერემონიის მეორე დღეს, ეკონომიკის მინისტრმა მარიამ ქვრივიშვილმა და კერძო დეველოპერული კომპანიის, Eagle Hills-ის დამფუძნებელმა მოჰამედ ალი ალაბარმა, რომელიც ამავდროულად მსოფლიოში ცნობილი Emaar Properties-ის დამფუძნებელია, ხელი მოაწერეს შეთანხმებას. გაირკვა, რომ სახელმწიფო Eagle Hills-ის შვილობილი კომპანიის 33 პროცენტის მფლობელი გახდა და ერთობლივ პროექტში შავიზღვისპირა გონიოს 260 ჰექტარი მიწითა და თბილისის მიმდებარედ 590 ჰექტარი ტყე-პარკით შევიდა, სადაც მრავალფუნქციური კომპლექსები უნდა აშენდეს. პროექტების საერთო ღირებულება, გავრცელებული პრესრელიზის მიხედვით, 6,6 მილიარდი, ზეპირი განცხადებებით კი "6 მილიარდზე მეტი" დოლარი იქნება.

იმავე დღეს „საინვესტიციო ხელშეკრულება“ და „აქციონერთა შეთანხმება“, ასევე მათი თანმხლები დოკუმენტაცია, მთავრობის დადგენილებით, კომერციულ საიდუმლოდ - არასაჯარო დოკუმენტად - გამოცხადდა. 22 ოქტომბრის განკარგულებას ხელს „ქართული ოცნების“ მთავრობის პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე აწერს.

ამ სტატიაში გიყვებით არა მარტო Eagle Hills-ის ქართულ საინვესტიციო გეგმებზე, არამედ სხვა ქვეყნების საგულისხმო მაგალითებზე.

Eagle Hills-ი საქართველოში - როგორ იწყებოდა

არაბული კომპანიის ქართულ პროექტზე მითქმა-მოთქმა ჯერ კიდევ იანვარში ატყდა, როდესაც "ქართული ოცნების" ხელისუფლებამ განაცხადა, რომ კობახიძემ აბუ-დაბიში ვიზიტის დროს ხელი მოაწერა მემორანდუმს არაბთა გაერთიანებული საამიროების კომპანიის მიერ საქართველოში ქვეყნისთვის აქამდე არნახული, რეკორდული ინვესტიციის - 6 მილიარდი დოლარის - დაბანდების შესახებ.

ითქვა, რომ მშენებლობა 2026 წელს დაიწყებოდა და, სავარაუდოდ, 5 წელიწადში დასრულდებოდა.

ამავდროულად, არაბული ბიზნესის სიახლეების პლატფორმაზე გამოჩნდა ცნობა, რომ აბუ-დაბის დეველოპერული კომპანია Eagle Hills-ი კომერციული და საცხოვრებელი შენობების, "თბილისის სანაპიროს", მშენებლობას დაიწყებდა თბილისთან ახლოს, კრწანისის პარკის 590 ჰექტარზე, რაც ამ ტყე-პარკის ტერიტორიის თითქმის ნახევარია.

კრწანისის ტყე-პარკი საქართველოს მართლმადიდებელმა ეკლესიამ სახელმწიფოს 2015 წელს ბობოყვათის რეზიდენციაში გაუცვალა. გარემოს დაცვის სამინისტრომ ადრე რადიო თავისუფლებას უთხრა, რომ უწყება ამ მიწას 2019 წლიდან მართავს და მას ტყის ან დაცული ტერიტორიის სტატუსი არ აქვს.

აჭარაში უცხოური საინვესტიციო კომპანიისთვის შერჩეული ტერიტორია, 260 ჰექტარი კი, შავი ზღვის სანაპირო ზოლს მიუყვება. პროექტს Gonio Marina ჰქვია და გონიოში, მდინარე ჭოროხის შესართავთან, ყოფილი საბჭოთა სამხედრო ბაზის ტერიტორიაზე საცხოვრებლების, სასტუმროებისა და პარკების აშენებას ითვალისწინებს.

როგორ აქებს ხელისუფლება პროექტს (და საკუთარ თავს)

“დღეს ჩვენ საფუძველს ვუყრით პროექტს, რომელიც თავის შინაარსითა და მოცულობით ახალ, ისტორიულ თავს წერს ჩვენი განვითარების ისტორიაში…განსაკუთრებით სასიხარულოა, რომ ამ გრანდიოზულ პროექტებს ახორციელებს Eagle Hills-ი, დეველოპერი, რომლის სახელიც საერთაშორისო ასპარეზზე უმაღლეს ხარისხთან და ინოვაციებთან ასოცირდება“, - თქვა დეველოპერული კომპანიის გაყიდვების ოფისის გახსნისას "ქართული ოცნების" მთავრობის მეთაურმა კობახიძემ და დაამატა, რომ „ეს არის საუკეთესო მაგალითი იმისა, თუ როგორ იზიდავს ჩვენი ხელისუფლების შექმნილი სტაბილური, პროგნოზირებადი და ხელსაყრელი საინვესტიციო გარემო ბიზნესის საერთაშორისო ლიდერებს“.

ახალი ოფისის გახსნიდან მეორე დღეს, თბილისის მერს, კახა კალაძეს, მოუწია ეპასუხა ჟურნალისტების კითხვაზე, უქმნის თუ არა საფრთხეს ქვეყნის უსაფრთხოებას, ტერიტორიულ მთლიანობასა და დემოგრაფიულ ბალანსს "გრანდიოზული პროექტი", რომელიც უძრავ ქონებას და ბინებს ძირითადად უცხოელებს მიჰყიდის?

„არანაირი საფრთხე არ არსებობს, რადგან ჩვენს ქვეყანაში კანონებია, კონსტიტუცია გვაქვს. ჩვენი შესაბამისი სამსახურები ყოველთვის კონტაქტზე არიან და ამ ქვეყნის თითოეული მოქალაქის უსაფრთხოება ყოველთვის დაცული იქნება…“ - თქვა კალაძემ და დაამატა, რომ აქამდე არასდროს არ ჩადებულია ამხელა ინვესტიცია საქართველოს ეკონომიკაში.

„ბლეფი აღმოჩნდება“ - იურისტების და ეკონომისტების სკეპტიციზმი

„​არადამაჯერებელია​, ​რომ​ ​იმ​ ​გარემოში​, ​საიდანაც​ ​ინვესტორები​ ​გარბიან​ …​ვინმე​ ​აპირებდეს​ 6 ​მილიარდი​ ​დოლარის​ ​ინვესტიციას“, ​- პოტენციურ სარგებელს ეჭვის თვალით უყურებს ადვოკატი, ყოფილი პარლამენტარი სააკაშვილის დაფუძნებული ენმ-დან, ირაკლი აბესაძე.

ის თავის სკეპტიციზმს ქვეყნის საინვესტიციო კლიმატის შეფასებას აყრდნობს და წინააღმდეგობებს პოულობს ხელისუფლების განცხადებებში. "უზურპირებული მთავრობის, პოლიტიზებული სასამართლოს და ზოგადად უსამართლო გარემოში", მისი აზრით, ქვეყანა ვერ იქნება ხელსაყრელი ფულის დასაბანდებლად.

მთავრობის მიერ მოწოდებულ ცნობებს თუ დავეყრდნობით, გამოვა, რომ საქართველო 33%-იანი მონაწილეობის სანაცვლოდ, ვალდებულია, პროექტში უსასყიდლოდ 9 მილიონამდე კვადრატული მეტრი - რამდენიმე მილიარდი დოლარის ღირებულების მიწა ჩართოს, - ამბობს ექსპერტი და ამატებს: "​არავის​ ​უმსჯელია, არ​ ​გვინახავს​ ​სპეციალისტების​ ​დოკუმენტაცია​ [რომელიც იტყოდა], ​ამ​ ​ტერიტორიების​ ​განვითარება​ ​რამდენად​ ​მიზანშეწონილი​ ​და​ ​რამდენად​ ​სწორია​ ​იმ​ ​ტიპის​ ​ინფრასტრუქტურის​ ​მოსაწყობად​, ​რაზეც​ ​მთავრობა​ ​საუბრობს“. ​

აბესაძე გამჭვირვალობის ნაკლებობის, კონტრაქტების დარღვევებისა და შეწყვეტის ცუდ გამოცდილებს იხსენებს და თურქული კომპანია ENKA-ს მაგალითი მოჰყავს.

2022 წელს თურქულმა კომპანია ENKA Renewables-მა შეწყვიტა საქართველოს მთავრობასთან ნამახვანის ჰიდროელექტროსადგურის განვითარების, მშენებლობის, ფლობისა და ექსპლუატაციის კონტრაქტი, იმის გამო, რომ მთავრობამ ვალდებულებები ვერ შეასრულა და ფორსმაჟორული გარემოებები შეიქმნა. მაშინ საქართველო იძულებული გახდა, ინვესტორისთვის ასობით მილიონი დოლარის კომპენსაცია გადაეხადა.

ახლა, - ამბობს აბესაძე - როცა გაურკვეველია სამუდამოდ თუ დროებით მისცეს არაბულ კომპანიას მიწები გონიოსა და თბილისში, შეიძლება იგივე განმეორდეს: რამდენიმე მილიარდი დოლარის ღირებულების სახელმწიფო ქონება ისეთი პირობებით არ აღმოჩნდეს კერძო კომპანიის ხელში, რომელიც ხელს შეუშლის ქართულ მხარეს, სათანადოდ დაავალდებულოს ინვესტორი ან ჩამოართვას მიწა კომპენსაციის გადახდის გარეშე.

“ბევრი,​ ​ძალიან​ ​ბევრი​ ​ბუნდოვანებაა​, ​როგორც​ ​სამშენებლო​ ​კუთხით​, ​ისე​ ​ფინანსურ​ ​ნაწილში​ ​ვადებთან​ ​მიმართებით,​ ​და​ ​რაც​ ​მთავარია​ - ​თუ​, ​აი,​ ​ამ​ ​ყველა​ ​ფაზლის​ ​ნაწილებს​ ​ჩავსვამთ​ ​იმ​ ​საერთო​ ​სურათში​, ​რასაც​ ​…ფაქტიურად​ ​განულებული​ ​საინვესტიციო​ ​გარემო​ ​ჰქვია​ ​საქართველოში,​ ​მივხვდებით​, ​რომ​ [ეს პროექტი] ​ბლეფი​ ​აღმოჩნდება​ ​და​ ​მიახლოებულიც​ ​კი​ ​არ​ ​იქნება საბოლოო​ ​ინვესტიციების​ ​მოცულობა​ ​ექვს​ ​მილიარდთან​ ​კი არა,​ ​შეიძლება​ ​ერთ​ ​მილიარდთანაც​ ​კი”​.

საქართველოს ეროვნული ბანკის ყოფილი პრეზიდენტი და ეკონომიკური ექსპერტი რომან გოცირიძე, რომელიც ასევე ენმ-ის სიით იყო პარლამენტში 2024 წლამდე, ამტკიცებს, რომ პროექტი უფრო მავნებლურია, ვიდრე სასარგებლო.

რადიო თავისუფლებისთვის მიცემულ ინტერვიუში მან სცადა გვერდიგვერდ დაელაგებინა მხარეების სარგებელი.

აი რამდენიმე არგუმენტი, რომლებზეც მან ისაუბრა:

• ქართულ-არაბული ერთობლივი საწარმოს მხოლოდ მესამედი იქნება ქართული მხარის საკუთრება. ამ წილის სანაცვლოდ, ქართული მხარე არაბულ მხარეს აძლევს მიწებს თბილისსა და ბათუმში, მათი ღირებულება კი აჭარბებს 1 მილიარდ დოლარს;

• კაპიტალის მესამედი არაბულ მხარეს გადაეცემა არქიტექტურული დიზაინის სანაცვლოდ. სამშენებლო ინდუსტრიაში დიზაინის ხარჯები ინვესტიციის 3-7%-ს შეადგენს. ანუ მონაწილეობის ეს ფორმა არაბულ მხარეს მნიშვნელოვან წილს უსამართლოდ ანიჭებს;

• კომპანიის არაბ დამფუძნებელთან ინტერვიუს თანახმად, სახლების (კოტეჯები, ბინები და კომერციული შენობები) 60% გაიყიდება უცხოელებზე, ძირითადად არაბული ქვეყნებიდან.

ანუ, სინამდვილეში, გონიოსა და თბილისში შენდება ორი არაბული დასახლება, მათ შორის ერთი ძალიან მგრძნობიარე რეგიონში, სადაც გარემოსდაცვითი და ეკონომიკური პრობლემების გარდა, რელიგიური და დემოგრაფიული საკითხებიც ვნებათაღელვის საბაბი ხდება ხოლმე, - ასკვნის ეკონომისტი და „ქართული ოცნების“ პოლიტიკური ოპონენტი.

„არის კი მზად ამისთვის ქალაქი?“ - რისი ეშინიათ ეკოლოგებს

„ჩვენ ვკარგავთ მწვანე ტერიტორიას, რომელიც შთანთქავს [თბილისის] გამონაბოლქვს“, - ამბობს გარემოს დაცვის ყოფილი მინისტრი ნინო ჩხობაძე.​

მისი აზრით, პროექტი ყველაზე დიდ პრობლემას თავად თბილისს შეუქმნას. ეს ტერიტორია - „ჭალის ტყე“ - დედაქალაქის რეკრეაციულ ზონად ითვლება და ის პრაქტიკულად ერთადერთი მტკვრისპირა ტყეა, ბუნებრივი რეკრეაციული ზონა, რომელიც ხელუხლებელი შემორჩა ქალაქს. ​

ყველა სხვა, ხელოვნური ზონა, რომელიც სწრაფმა ურბანულმა განვითარებამ დაახშო, აღარ ჰყოფნის ქალაქს, ეს კი ერთადერთი დერეფანია, რომლითაც დედაქალაქი ბუნებრივად ნიავდება.​

ნინო ჩხობაძის შეფასებით, ასეთი მასშტაბური პროექტი მთელი ქალაქის ინფრასტრუქტურაზე იმოქმედებს - წყლის მიწოდებისა და საკანალიზაციო სისტემებზე, სატრანსპორტო მაგისტრალებზე, დემოგრაფიულ სურათსაც კი შეცვლის. ​

„არის კი მზად ამისთვის ქალაქი?“ - რიტორიკულ კითხვას სვამს ნინო ჩხობაძე. ​

ვენდობით მთავრობას - რა გვიპასუხეს Eagles Hills-ში

• როგორ და რატომ დაინტერესდნენ საქართველოთი?

• რა ეტაპზეა პროექტი - როდის დაიწყება და როდის დასრულდება მშენებლობა?

• იგეგმება თუ არა ლანდშაფტის მოწყობა?

• ჩატარდა თუ არა კონსულტაცია გარემოსდამცველებთან და სხვა ექსპერტებთან?

• ვისთვის შენდება ეს კომპლექსები თბილისსა და გონიოში?

Eagles Hills-ის გაყიდვების ოფისს თბილისში სხვა საკითხებთან ერთად ეს კითხვებიც დავუსვით.

ოფისის მარკეტინგის მენეჯერმა, კომპანიის რეგულაციების შესაბამისად, კითხვები აბუ-დაბიში მდებარე ცენტრალურ ოფისში გააგზავნა.

სრული პასუხს აქ ნახავთ, ქვევით კი რამდენიმე მნიშვნელოვან ფრაგმენტს ამ წერილიდან:

• Eagles Hills-ის ინტერესი განპირობებულია ქვეყნის ზრდის პოტენციალით და მისი განვითარების ტემპით;

• Eagles Hills-ი ღრმად ენდობა საქართველოს მთავრობის სტრატეგიულ მიდგომას, შექმნას ხელსაყრელი გარემო ინვესტიციებისთვის;

• Tbilisi Waterfront და Gonio Yachts & Marina იღებს გრძელვადიან ვალდებულებას საქართველოს მიმართ;

• ორივე პროექტი გაკეთდება ხელისუფლების ხელმძღვანელობით, კანონმდებლობისა და რეგულაციების სრული დაცვით;

• Eagles Hills-ი პრიორიტეტს მიანიჭებს ბუნებრივი ლანდშაფტების, ჰაბიტატების, ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნებას და შავი ზღვის სანაპიროზე გადამფრენი ფრინველების თავშესაფრების დაცვას;

• კომპანია ორიენტირებული იქნება სამუშაო ადგილების შექმნის სტიმულაციაზე და ადგილობრივი ინდუსტრიის მხარდაჭერაზე.

„ორივე პროექტის შესახებ უფრო დეტალური ინფორმაცია თანდათან გამოქვეყნდება ჩვენს ოფიციალურ არხებსა და სოციალურ მედიაში უახლოეს მომავალში“, - მოგვწერეს სათავო ოფისიდან.

ვაშენებთ მომავლის ქალაქებს - რა არის ცნობილი კომპანია Eagle Hills-ზე?

კომპანიის დამაარსებელი და ხელმძღვანელია მოჰამედ ალაბარი, ის ასევე Emaar Properties-ის, "ბურჯ-ხალიფას" და "დუბაი მოლის" პროექტებით ცნობილი უძრავი ქონების განვითარების კომპანიის დამფუძნებელი და მმართველი დირექტორიცაა. Emaar Properties-ს ერთ-ერთი მსხვილი აქციონერი გაერთიანებული საამიროების პრემიერ-მინისტრი და ვიცეპრეზიდენტი, დუბაის საამიროს მმართველი მოჰამედ ბინ რაშიდ ალ მაკტუმია.

Eagle Hills-ი კერძო საინვესტიციო დეველოპერული კომპანიაა, რომლის პორტფელი მრავალფუნქციურ უძრავ ქონებას - საცხოვრებელ, კომერციულ და დასასვენებელ ობიექტებს - მოიცავს რამდენიმე ქვეყანაში, მათ შორის Eagle Hills-ს განვითარებული აქვს სანაპირო ზოლის 14 და 17 მრავალფუნქციური დანიშნულების პროექტი, ასევე 28 მდიდრული სასტუმრო - წერია ვებსაიტზე Inside_Realty, რომელიც ყიდის უძრავ ქონებას დუბაიში.

"ჩვენი პორტფელი მოწმობს კომპანიის „მრავალფეროვან გამოცდილებასა და უნარზე, სიცოცხლე შთაბეროს ამბიციურ პროექტებს“, - წერია საიტზე.

აბუ-დაბიში დაფუძნებული Eagle Hills-ს საინვესტიციო პროექტები და ერთობლივი კომპანიები 17-ზე მეტ ქვეყანაში აქვს, მათ შორის სერბეთში, მაროკოში, ეგვიპტესა და ომანში. Eagle Hills ქართულად ითარგმნება, როგორც არწივის ბორცვები, აცხადებს, რომ აშენებს „მომავლის ქალაქებს“, რომელთა მოქალაქეებიც თვითკმარი ცხოვრებით ცხოვრობენ.

კომპანიის სათავო ოფისის მისამართია: 9th Floor, Capital Plaza Towers, Corniche Street, Al Danah Area, Abu Dhabi, 34888, AE

Eagles Hills-ისა და Emaar Properties საკამათო პროექტები

Eagle Hills-ის ინვესტიციებს რამდენიმე ქვეყანაში ისეთივე ვნებათაღელვა მოჰყვა, როგორიც საქართველოში.

ბელგრადის სანაპირო

მაგალითად, სერბეთში, თბილისის მსგავსად, "ბელგრადის სანაპიროს" პროექტის დოკუმენტებს გამჭვირვალობის პრობლემები ჰქონდა, და არა მარტო.

რადიო თავისუფლების სერბული სამსახურის ინფორმაციით, მართალია, სერბეთის რესპუბლიკასა და Eagle Hills-ს შორის დადებული ხელშეკრულების დოკუმენტის გარკვეული ნაწილები საჯაროდ გავრცელდა, ხელშეკრულების მრავალი დეტალი – მათ შორის დანართები, სახელმწიფოსა და ინვესტორის ფინანსური ვალდებულებები, საბოლოო ვადები და შესაძლო გარანტიები – დღემდე უცნობია.

საქართველოსთან დადებული ხელშეკრულების მსგავსად, არსებული მონაცემებით, ბელგრადში Eagle Hills-ს პროექტის დაახლოებით 68% ეკუთვნის, ხოლო სერბეთის სახელმწიფოს – დაახლოებით 32%.

ეს ნიშნავს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფო მიწას, ინფრასტრუქტურასა და კომუნიკაციებს უზრუნველყოფს, პროექტის მთავარი მფლობელი და სარგებლის ძირითადი მიმღები კერძო პარტნიორია. პროექტისთვის გადაცემული მიწის ღირებულება განსაკუთრებით მაღალია (ზოგი ექსპერტის აზრით, სავარაუდოდ, 7 მილიარდ ევრომდე), თუმცა მისი ზუსტი საბაზრო ფასი უცნობია, - გვიხსნის ჟურნალისტი ვოისლავ სტევანოვიჩი.

მისივე განმარტებით, 2021 წელს "ბელგრადის სანაპიროს" - Belgrade Waterfront-ის - შემოსავალი დაახლოებით 140 მილიონ ევროს შეადგენდა, ხოლო მოგება – 25 მილიონს. 2022 წელს შემოსავალი გაიზარდა დაახლოებით 270 მილიონ ევრომდე, ხოლო წმინდა მოგება – 59 მილიონამდე. ოფიციალური მონაცემებით, იმ წელს კომპანიამ დივიდენდებში 10 მილიონი ევრო გადაიხადა, საიდანაც მხოლოდ დაახლოებით 3,3 მილიონი ევრო მიიღო სერბეთის სახელმწიფომ. კრიტიკოსების შეფასებით, მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფო ფორმალურად ფლობს პროექტის ნაწილს, რეალურად ის ბევრად მეტს დებს საჯარო რესურსებით, ვიდრე კერძო პარტნიორი.

ექსპერტთა ანალიზის თანახმად, მხოლოდ მიწისა და ინფრასტრუქტურული სამუშაოების ღირებულება რამდენჯერმე აღემატება ინვესტორის დაახლოებით 150 მილიონ ევროდ შეფასებულ კაპიტალს.

ოპოზიციური პარტიები და ეკონომიკური ექსპერტები ამ პროექტს მიიჩნევენ საჯარო აქტივების პრივატიზაციად, რომელიც უცხოურ ინვესტიციადაა შენიღბული და ემსახურება უფრო პოლიტიკურ, ვიდრე ეკონომიკურ მიზნებს.

სერბეთში Eagle Hills-ის პროექტთან იყო დაკავშირებული ინციდენტი, რომელიც მოხდა 2016 წლის 24–25 აპრილს - ნიღბიანი პირები მძიმე ტექნიკით შევიდნენ ჰერცეგოვაჩკას ქუჩაზე და დაანგრიეს რამდენიმე შენობა, რომლებიც Belgrade Waterfront-ის სამშენებლო ტერიტორიაზე მდებარეობდა. თვითმხილველებმა შემთხვევა პოლიციას აცნობეს, თუმცა საპატრულო არ გამოჩენილა და ამბობდნენ, რომ პოლიციის სატელეფონო ხაზებიც გათიშული იყო. განადგურდა როგორც საცხოვრებელი, ისე კომერციული შენობები.

ამ ინციდენტს დიდი პოლიტიკური სკანდალი მოჰყვა, თუმცა დღემდე არავინ დასჯილა. ცალკე უკმაყოფილებას გამოხატავდნენ ურბანისტები და არქიტექტორები, რომლებიც მიუთითებენ, რომ "ბელგრადის სანაპიროს" პროექტი შლის ქალაქის ურბანულ მეხსიერებას და ანადგურებს ავთენტიკურ იდენტობას, მაგრამ ყველაზე მეტად პროექტის ოპონენტები მის პოლიტიზაციაზე მიუთითებენ - ვუჩიჩი პროექტს წარმოაჩენდა, როგორც სახელმწიფოს უნარს, მოიზიდოს მსხვილი უცხოური ინვესტიციები და ახშობდა ყოველგვარ კრიტიკას. პროექტის ახალი ეტაპების - მრავალსართულიანი საცხოვრებლების, პრომენადებისა და სავაჭრო ცენტრების - გახსნა ხშირად ემთხვეოდა არჩევნების პერიოდს და პროსახელისუფლებო მედიაში შუქდებოდა, როგორც „ისტორიული წინსვლა“.

დროთა განმავლობაში Belgrade Waterfront-ი ურბანული განვითარების პროექტიდან გადაიქცა პოლიტიკურ ბრენდად, რომელიც ხელისუფლების წარმატებად მიიჩნევა, ხოლო ოპოზიცია და საზოგადოების ნაწილისთვის ის ქალაქის სივრცისა და საჯარო რესურსების პოლიტიკურ ინტერესთა სამსახურში გამოყენების კლასიკური მაგალითია.

დურუსის საეჭვო ჩრდილები

ალბანეთში დურუსის პორტის შესახებ შეთანხმებამაც ცხარე პოლიტიკურ დებატებს დაუდო სათავე.

Politico-ზე გამოქვეყნებულ სტატიაში დურუსის პორტის საეჭვო „ჩრდილები“: როგორ იყო კომპანია Eagle Hills-ი ჩართული ზაგრებისა და ინდოეთის სკანდალში, წერია: „შეიხ მოჰამედ ალი ალაბარის კომპანია, რომელიც ააშენებს იახტების პორტს მდიდრული აპარტამენტებით, საეჭვოდ ითვლება, რადგან მჭიდრო კავშირები აქვს სერბ ბიზნესმენებთან“.

ხორვატიულმა მედიამ ალაბარის კომპანიის შესახებ გამოაქვეყნა სტატია, რომელშიც მაგალითად მოჰყავს ხორვატიის დედაქალაქი ზაგრები. ჟურნალისტების ცნობებით, იმავე კომპანიას, რომელიც დურუსის პორტს აშენებს, ზაგრებშიც სურდა ადგილობრივი მანჰეტენის აშენება.

იმ დროს ზაგრების მერი მილან ბანდიჩი მზად იყო, არაბებისთვის ყველაფერი მიეცა, რასაც ისინი ითხოვდნენ, მათ შორის ყველაზე ძვირადღირებული და დიდი მიწის ნაკვეთი.

ზაგრების მერიის მიერ გამოქვეყნებულ მემორანდუმში ეწერა, რომ ქალაქი საკუთარი ხარჯებით გადასცემს ქონებას კომპანიას და მას საჭიროების შემთხვევაში გეგმის შეცვლის უფლებასაც აძლევს.

იქვე ასეა აღწერილი ვინ არის მუჰამედ ალაბარი: „ალაბარის მთავარი კომპანია Emaar Properties-ია, თუმცა მისი მაჟორიტარული აქციონერი დუბაის ემირია. კომპანია 1997 წელს დაარსდა და მისი პირველი მნიშვნელოვანი გარიგება ინდოეთის ქალაქ მოჰალში, პენჯაბის პროვინციაში შედგა.

როგორც ჩანს, იქაც კი შეიხებს ადგილობრივ ხელისუფლებასთან 1670 ვილის მშენებლობაზე ძალიან საეჭვო კონტრაქტები ჰქონდათ გაფორმებული.“

პროექტის საეჭვო ბუნება იმაში გამოიხატებოდა, რომ შეიხები, ინვესტიციების მოსაზიდად, ინდოეთში იმ უძრავ ქონებას ყიდდნენ, რომელიც მათ არ ეკუთვნოდათ.

ხალხმა კოტეჯების საფასური კი გადაიხადა, მაგრამ ნაყიდ ბინებში შესვლა ვეღარ მოახერხა, რადგან მიწაზე უფლებები მესამე პირებს ეკუთვნოდათ, მიუხედავად იმისა, რომ ადგილობრივი ხელისუფლება ირწმუნებოდა, ყველაფერი მოგვარებულიაო.

სპორტსმენთა სოფელი ინდოეთში

ინდოეთში იგივე კომპანია 2010 წელს სკანდალის ცენტრში აღმოჩნდა, როდესაც გაირკვა, რომ სპორტსმენთა სოფელი, რომელიც თანამეგობრობის თამაშებისთვის იყო დაგეგმილი, ვერ დასრულდა.

საბოლოოდ, 2011 წელს, ინდოეთის სასამართლომ საქმე აღძრა Emaar MGF-ის და მისი ორი შვილობილი კომპანიის წინააღმდეგ, ორგანიზებული დანაშაულისა და შეთანხმებული თაღლითობის ბრალდებით.

ერთ-ერთი პირველი გარიგება, რომელიც შეწყდა, იყო ექსკლუზიური პარტნიორობა ორ კომპანიას შორის: სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ APIIC-სა და დუბაიში დაფუძნებულ Emaar Properties-ს შორის. შემდგომ მემორანდუმებზე შეთანხმდნენ, რომ Emaar Properties-ი სამუშაოებს დანარჩენ სამ კორპორაციას გადასცემდა, ხოლო გაყიდვის უფლებებს Stylish Homes-ი წაიღებდა.

კომპანიის შესახებ ინფორმაციის უფრო საფუძვლიანი ძიებისას ხელმისაწვდომი ხდება კომენტარები საერთო სათაურით: „მოერიდეთ Eagle Hills-ის პროექტებს“.

მაგალითად, რედიტზე ინტერნეტ მომხმარებელი metallixas იხსენებს, რომ 2023 წლის აპრილში მან გადაიხადა განაცხადის საფასური აბუ- დაბიში Rahman Island-ის პროექტისთვის (რომელსაც Eagle Hills-ი მართავდა), რადგან დაინტერესებული იყო ერთ-ერთი ქონების შეძენით: „აღმოჩნდა, რომ მათ მიიღეს განაცხადის საფასური ათასობით დაინტერესებული ადამიანისგან, მაგრამ მხოლოდ რამდენიმე ასეული ქონება გაიყიდა. მე მოვითხოვე თანხის დაბრუნება. მას შემდეგ მათთან კავშირი მაქვს, მაგრამ ჯერ კიდევ არაფერი მიმიღია უკან. რა უნდა გავაკეთო? რატომ მაქვს შეგრძნება, რომ საქმე მაფიასთან მაქვს?“

მომხმარებელს კომპანიასთან 15-თვიანი კომუნიკაცია დასჭირდა იმისათვის, რომ თავისი ფული უკან დაებრუნებინა.