ევროკავშირი მნიშვნელოვანი როლის მოპოვებას ცდილობს ტრამპ-პუტინის შეხვედრის წინ

აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპსა და მის რუს კოლეგას, ვლადიმირ პუტინს შორის ალასკაში დაგეგმილმა შეხვედრამ ევროპა აიძულა, იბრძოლოს დიპლომატიური რელევანტურობის მოსაპოვებლად.

ევროპის კავშირი და ევროპის ქვეყნების უმეტესობა ცდილობენ, არ დაუშვან, რომ შეერთებული შტატები „მახეში გაებას“. ამასთან, ისინი ყველანაირად უჭერენ მხარს უკრაინას დიპლომატიურად და რუსეთის წინააღმდეგ დამატებით სანქციებს ამზადებენ. თუმცა, ახალი დიპლომატიური ინიციატივების არარსებობის გამო მათ უჭირთ მაგიდასთან ადგილის დამკვიდრება, როცა კონტინენტის ბედი, როგორც ჩანს, სხვა დედაქალაქების ხელშია.

სამართლიანი იქნებოდა იმის თქმა, რომ ბრიუსელმა გასულ კვირაში ზაფხულის არდადეგებიდან ხმაურიანად გაიღვიძა. მიუხედავად იმისა, რომ ცოტას ეგონა, რომ აშშ-ის პრეზიდენტი რუსეთის წინააღმდეგ შემზღუდავ ზომებს მიმართავდა მას შემდეგ, რაც დღემდე ვერ დააწესა რაიმე მნიშვნელოვანი სანქცია, არავინ ელოდა, რომ ის გამოაცხადებდა აშშ-რუსეთის სრულფასოვან შეხვედრას უმაღლეს დონეზე, - პირველს ოთხ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, - რომელიც 15 აგვისტოს გაიმართება ალასკაში.

მას მერე, რაც სამიტი გამოცხადდა, ევროპელი ოფიციალური პირები დიპლომატიურად აქტიურობენ. ისინი შაბათ-კვირას დიდ ბრიტანეთში შეხვდნენ აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტ ჯ. დ. ვენსს, ბლოკის საგარეო საქმეთა მინისტრებმა 11 აგვისტოს ვიდეოკონფერენცია გამართეს, ხოლო 13 აგვისტოს კონტინენტის რამდენიმე ლიდერმა - მათ შორის უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ - კიდევ ერთი სატელეფონო საუბარი გამართა ტრამპთან.

რამდენიმე ევროპელი ოფიციალური პირი, რომლებთანაც რადიო თავისუფლებას ანონიმურობის პირობით ჰქონდა კავშირი, ამბობს, რომ ვაშინგტონიდან მიღებული შეტყობინებები ჯერჯერობით „ქაოსური“ იყო და, როგორც ჩანს, აშშ-ის ადმინისტრაციის შიგნით რამდენიმე დაჯგუფებას განსხვავებული მიზნები აქვს ალასკაში შეხვედრასთან დაკავშირებით.

ოფიციალური პირები აღნიშნავენ, რომ სხვადასხვაგვარ ინტერპრეტაციას უკეთებენ იმას, რაც მოსკოვში ტრამპის წარგზავნილმა, სტივ უიტკოფმა, ჩამოიტანა გასულ კვირაში პუტინთან შეხვედრიდან. მიუხედავად იმისა, რომ აღიარებენ, რომ ამდენი კონტაქტის შემდეგ ახლა ცოტა უფრო თავდაჯერებულად გრძნობენ თავს, მაინც არ არიან დარწმუნებული, თუ რას უნდა ელოდონ ალასკისგან.

ევროკავშირის წითელი ხაზები

ამის მიუხედავად, ევროკავშირმა ნათლად განაცხადა, რომ მას რამდენიმე წითელი ხაზი აქვს. ევროპელი ოფიციალური პირები უკრაინის პოტენციური დათმობების შესახებ ნებისმიერი დისკუსიის დაწყებამდე ჯერ ცეცხლის შეწყვეტას ითხოვენ. ამას უნდა მოჰყვეს კიევის უსაფრთხოების გარანტიები და ცეცხლის შეწყვეტის მონიტორინგის გზა.

ბევრი აქ ევროპის როლს ხედავს, მაგრამ სხვა ვინმე ხედავს ამას? რუსეთის მიერ უკრაინის ტერიტორიის პოტენციურად მიტაცებასთან დაკავშირებით ევროპელები ამბობენ, რომ ისინი მხარს დაუჭერენ უკრაინას ნებისმიერ გადაწყვეტილებაში, რომელსაც კიევი საბოლოოდ მიიღებს, მაგრამ მათ სურთ, რომ ამაში მათაც დაეკითხონ ჭკუას. ევროკავშირი უკრაინის ტერიტორიას არასდროს აღიარებს დე იურე რუსულად - როგორც ეს, მაგალითად, ყირიმის შემთხვევაში 2014 წლიდან.

როდესაც საქმე ეხება რუსეთის ჯარების გარკვეული ოკუპირებული ტერიტორიებიდან გაყვანას, როგორც დათმობის ფორმას, ასევე არსებობს სკეპტიციზმი იმის შესახებ, რომ მოსკოვი რეალურად პატივს სცემს ამას. ერთ-ერთმა დიპლომატმა აღნიშნა, რომ რუსეთის ჯარები არასდროს გასულან მოლდოვის კუთვნილი დნესტრისპირეთიდან ან საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან, აფხაზეთიდან და სამხრეთ ოსეთიდან.

ევროპული ქვეყნების დიპლომატიური პოზების მიუხედავად, ფაქტია, რომ ისინი განზე გაწიეს. მიუხედავად იმისა, რომ ისინი დაჟინებით მოითხოვენ მოლაპარაკებების მაგიდასთან ყოფნას ნებისმიერი საკითხის გადაჭრაში, არ არსებობს იმის არანაირი ნიშანი, რომ მათ როდისმე მიეცემათ ამის უფლება. ეს მკვეთრად ეწინააღმდეგება 2021-2022 წლების ზამთარში რუსეთის მიერ უკრაინაში სრულმასშტაბიანი შეჭრის წინა პერიოდს, როდესაც ევროპა სრულად იყო ჩართული მოსკოვთან მოლაპარაკებების უშედეგო მცდელობებში ნატოსა და ეუთოს ფარგლებში, ასევე კრემლთან ორმხრივ ფორმატში.

ახლა ევროკავშირის ლიდერები ცდილობენ, მნიშვნელობა შეინარჩუნონ. დიახ, ისინი რუსეთის წინააღმდეგ მეტი სანქციებით იმუქრებიან და მე-19 რაუნდს ამზადებენ. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი ეს ღონისძიება რუსეთისთვის შემაწუხებელი იყო, ბოლო სამი წლის განმავლობაში მათ კრემლის პოლიტიკურ და სამხედრო გათვლებზე გავლენა ვერ მოახდინეს.

ბლოკში 200 მილიარდ ევროზე მეტი ღირებულების გაყინული რუსული აქტივები შეიძლება სასარგებლო სავაჭრო კოზირი იყოს, მაგრამ მხოლოდ მოგვიანებით, როდესაც შეიძლება დაიწყოს მოლაპარაკებები რუსეთის მიერ ომის რეპარაციების შესაძლო გადახდაზე.

ყველა სანქცია 2026 წლის იანვარში უნდა განახლდეს და გახანგრძლივებისთვის ერთსულოვნებაა საჭირო. ევროკავშირის ზოგიერთმა დიპლომატმა მიანიშნა, რომ ზოგიერთი ზომა შეიძლება გაუქმდეს, თუ მოსკოვი პოტენციური შეთანხმების გარკვეულ ასპექტებს შეასრულებს, მაგრამ ისინი ამტკიცებენ, რომ მოქმედების თანმიმდევრობა სერიოზულად არ განხილულა.

დარწმუნების ძიებაში

წელს საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა და ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა კირ სტარმერმა ისაუბრეს დასავლეთ უკრაინაში პოტენციურად 20 000 ევროპელი ჯარისკაცისგან შემდგარი „დარწმუნების ძალების“ განლაგებაზე. ზოგიერთი ამბობს, რომ ეს გეგმა მუშავდება, თუმცა ისინი ასევე აღიარებენ, რომ მის გარშემო ჯერ კიდევ ბევრი გაურკვევლობაა, მაგალითად, ჩართულობის წესები და ის, გაუწევენ თუ არა ამერიკელები დახმარებას, მაგალითად, დაზვერვითა და მასშტაბური ტრანსპორტირებით.

ამასობაში ბევრი აღნიშნავს, რომ ნატოში წევრობა უკრაინისთვის უსაფრთხოების საბოლოო გარანტია იქნებოდა, მაგრამ სამხედრო ალიანსში ამ საკითხზე კონსენსუსი არ არსებობს, ისევე როგორც მაშინ, როდესაც ეს თემა 2023 და 2024 წლების ნატოს სამიტებზე განიხილეს.

ამ ეტაპზე ბრიუსელი თავის პოზიციას განცხადებებით აფიქსირებს. სხვათა შორის, უნგრეთმა არჩია, საკუთარი ხელმოწერა არ დაემატებინა, რაც კიდევ ერთხელ წარმოაჩენს ბზარებს ევროპულ ერთიანობაში. ბუდაპეშტი, რომელსაც კრემლთან თბილი ურთიერთობები აქვს, ტრამპ-პუტინის შეხვედრის შემდეგ ევროკავშირ-რუსეთის სამიტს ითხოვს.

უნგრეთი უკვე ბლოკავს უკრაინის ევროკავშირში გაწევრიანების მისწრაფებებს და კრემლის წინააღმდეგ უფრო მკაცრ ზომებს და შესაძლოა, მომავალში ფინანსური დახმარება დაბლოკოს. მიუხედავად იმისა, რომ ამჟამად ის ამ თემებზე ბრიუსელისადმი პირდაპირ წინააღმდეგობაში მარტო დგას, შესაძლოა, მალე ის მარტო აღარ იყოს, თუ ვაშინგტონი და მოსკოვი ევროპელების გვერდის ავლით დაიწყებენ რეალური გარიგებების მიღწევას.

ოთხშაბათს უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ და ევროკავშირისა და ნატოს წევრი ქვეყნების ლიდერებმა ონლაინ რეჟიმში გამართეს საუბარი აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპთან და ვიცე-პრეზიდენტ ჯეი დი ვენსთან. როგორც ამ მოლაპარაკებების შედეგებზე საუბრისას თქვა ზელენსკიმ, ტრამპი თანახმაა, რომ უკრაინამ უსაფრთხოების მყარი გარანტიები მიიღოს. ამავე დროს ზელენსკიმ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ყველაფერი, რაც უკრაინას ეხება, უკრაინასთან ერთად უნდა იქნეს განხილული.

ბერლინში ზელენსკისთან ერთად გამართულ პრესკონფერენციაზე გერმანიის კანცლერმა ფრიდრიხ მერცმა აღნიშნა, რომ უკრაინა მზად არის რუსეთთან მოლაპარაკებებისთვის ტერიტორიულ საკითხებზე, მაგრამ მოლაპარაკებების ამოსავალი უნდა იყოს „საბრძოლო შეხების“ ამჟამინდელი ხაზი. მერცის თქმით, რუსეთის მიერ დაპყრობილი ტერიტორიების იურიდიული აღიარების საკითხი „არ განიხილება“.

„ომი გრძელდება. ეს უსაფრთხოების გარანტიებზეა დამოკიდებული. ეს ჩვენი ევროპული პრობლემაა. უკრაინა რუსეთის იმპერიალიზმთან ბრძოლის პირველ ხაზზე მდებარეობს. გაიხსენეთ, [რუსებმა] ჯერ კიდევ 2008 წელს დაიწყეს კავკასიაში და უფრო შორს შეიძლება წავიდნენ,” თქვა საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა.

ონლაინ სამიტის მიზანი იყო უკრაინის, ევროპაში მისი მოკავშირეებისა და აშშ-ის პოზიციების შეთანხმება ტრამპსა და პუტინს შორის ალასკაში შეხვედრამდე.

ონლაინ შეხვედრის მონაწილე ევროპული ქვეყნებისა და ევროკავშირის ლიდერებმა ოთხშაბათს გამოაქვეყნეს განცხადება, რომელშიც ნათქვამია, რომ საზღვრების შეცვლა შეუძლებელია ძალისმიერი გზით და რომ სამშვიდობო მოლაპარაკებები არ უნდა მიმდინარეობდეს უკრაინის პრეზიდენტის გარეშე. მათი უმრავლესობა საჯარო გამოსვლებში ასევე მოითხოვს ნატოში უკრაინის გაწევრიანებას. თუმცა ტრამპის სპეციალური წარგზავნილის, კით კელოგის თქმით, ნატოს მინიმუმ ოთხი წევრი შესაძლებლად მიიჩნევს ალიანსში უკრაინის მიღების დაბლოკვას.