გადი მოზესის „7 ოქტომბერი“, 482-დღიანი ტყვეობა ღაზაში და დაბრუნება ნირ-ოზში

7 ოქტომბერსვე მოკლეს მისი ცოლი - ეფრატ კაცი და ნირ-ოზის რამდენიმე ათეული მცხოვრები - მათ შორის, გადი მოზესის მეგობრები.

ცოლის მკვლელობის შესახებ მან ერთი წლის შემდეგ, ჯერ კიდევ ღაზაში ტყვეობისას შემთხვევით შეიტყო. მანამდე ისიც ღაზაში ეგონა, ტყვეობაში მყოფი. 482 დღის განმავლობაში გადი მოზესი მარტო ჰყავდათ დატყვევებული, მხოლოდ 2025 წლის 29 იანვარს - გათავისუფლების წინა დღეს - შეხვდა ასევე ნირ-ოზიდან გატაცებულ 29 წლის არბელ იეჰუდს. დღეს ღაზაში დარჩენილი 58 ისრაელელიდან 14 კიბუც ნირ-ოზიდან არის. არსებული ინფორმაციით, იმ თოთხმეტიდან ახლა ხუთია ცოცხალი.

გათავისუფლების დღეს გადი მოზესი უწოდებს „ყველაზე ცუდ დღეს“ თავის ცხოვრებაში. ამის მიზეზზე მასთან ჩვენი ინტერვიუდან შეიტყობთ. გადი მოზესი ცოტა ხნის წინ საქართველოს სტუმრობდა. საქართველოსთან 15 წლის წინ პროფესიამ დააკავშირა - ის აგრონომია და ქართველ კოლეგებს გამოცდილებას უზიარებდა. ახლა კი ისრაელის დამოუკიდებლობის დღის აღნიშვნასთან დაკავშირებით მიეცა შესაძლებლობა, დაბრუნებულიყო საქართველოში.

რადიო თავისუფლება: გამარჯობა, ბატონო მოზეს და კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება ჩვენს სტუდიაში.

გადი მოზესი: გამარჯობა. კარგია, აქ რომ ვარ.

რადიო თავისუფლება: გულწრფელი რომ ვიყო, თქვენ შესახებ შევიტყვე, როგორც ერთ-ერთ მძევალზე, რომელიც 2023 წლის 7 ოქტომბერს აიყვანეს. მე რომ საქართველოს სოფლის მეურნეობაში ვყოფილიყავი ჩართული, ალბათ, ადრეც მეცოდინებოდა თქვენზე. ნება მომეცით, დავიწყო თქვენი ამბით იმ თარიღამდე [2023 წლის 7 ოქტომბრამდე]: სად დაიბადეთ, სად გაატარეთ ბავშვობა და როდის წახვედით კიბუც ნირ-ოზში, რომ იქ დასახლებულიყავით?

გადი მოზესი: მე მქვია გადი მოზესი. დავიბადე პატარა ქალაქ ხადერაში - ხაიფასა და თელ-ავივს შორის. დედაჩემი თურქეთიდან იყო, მამაჩემი - გერმანიიდან. დავიბადე 1944 წლის 12 მარტს. 18 წელი ხადერაში გავატარე. ოთხი წლის მერე, 1948 წელს, ჩემი ძმა დაიბადა. ჩემი ოჯახი ღარიბი იყო. ნელა, ნელა ოჯახმა მივაღწიეთ დამოუკიდებლობას - ეკონომიკურ დამოუკიდებლობას. განვიცდიდით საჭმლის ნაკლებობას, ვინაიდან ჩემი მშობლები ლტოლვილები იყვნენ. მამა გერმანიიდან წამოვიდა, დედა თურქეთიდან. ძალიან ახალგაზრდები იყვნენ, 16 წლისები, როცა ისრაელში ჩამოვიდნენ. მათი პრიორიტეტი იყო ჩემი და

ჩემი ძმის განათლება და ძალიან ზრუნავდნენ ამაზე სახლშიც და სკოლაშიც. ჩვენ ძალიან კარგი საბაზისო განათლება გვქონდა. ხადერაში დაწყებით და საშუალო სკოლაში სწავლისას ახალგაზრდულ მოძრაობა „ჰაშომერ ჰაცაირში“ ვიყავი ჩართული. 18-ის რომ გავხდი, ახალგაზრდა ბიჭებთან და გოგოებთან ერთად კიბუც ნირ-ოზში წავედი. ეს იყო 1962 წელს. იმ წელს, ივლისში დავასრულე სწავლა საშუალო სკოლაში და იქიდან დაწყებული, სამხედრო სამსახურის ჩათვლით, ნირ-ოზში ვცხოვრობ - ეს ნიშნავს, 1962-დან 2025 წლამდე - 63 წლის განმავლობაში.

რადიო თავისუფლება: თქვენ უკვე დაბრუნდით იქ. მიმდინარე წლის იანვრის ბოლოს გაგათავისუფლეს. მაშინვე დაბრუნდით ნირ-ოზში, თუ ამას დრო დასჭირდა? და, რა ნახეთ იქ?

გადი მოზესი: ისრაელში დავბრუნდი 2025 წლის 29 იანვარს და მაშინვე გადამიყვანეს საავადმყოფოში შესამოწმებლად, დაახლოებით რვა დღით. მინდოდა ნირ-ოზში წასვლა საავადმყოფოდანვე, ჩემმა შვილებმა კი მითხრეს, მოიცა, ჯერ არ ხარ მზად იმის სანახავად, რაც ნირ-ოზში მოხდა. ამას ერთი თვე დასჭირდა. ერთი თვის შემდეგ, თებერვლის ბოლოს, მე პირველად ჩავედი ნირ-ოზში და ვნახე კატასტროფა. სახლების 85% ნირ-ოზში დამწვარი და დანგრეული იყო. ნირ-ოზში 66 ადამიანი მოკლეს, ჩემი კარგი მეგობრები - ადამიანები, რომლებთან ერთადაც ექვსი ათეული წელი ვმუშაობდი. დიდი ელდა იყო იმის გაგება, რაც მოხდა და იმ უზარმაზარი ზიანის ნახვა. ჩემი სახლი არ იყო დანგრეული, ჩემი პირადი ცხოვრება - კი. მე ტრაგედია გადავიტანე - ჩემი მეუღლე ნირ-ოზის ველზე მოკლეს ბევრ სხვა ადამიანთან ერთად. დღეს დარჩენილი 58 მძევლიდან 14 ნირ-ოზიდან არის - 5 მათგანი ცოცხალია, 9 კი - მკვდარი. ნირ-ოზში ჩემი პირველი ჩასვლის შემდეგ დავიფიცე, რომ სხვებთან ერთად ყველაფერს გავაკეთებდი აღდგენის, განახლებისა და ნირ-ოზის ისეთსავე ბედნიერ სოფლად გადასაქცევად, როგორიც ის 7 ოქტომბრამდე იყო. ბევრ ადამიანს ვხვდები, რომლებიც ნირ-ოზის სანახავად ჩამოდიან, ტურისტული გიდივით ვარ - ერთგვარი ნეგატიური ტურიზმის, ადამიანების ერთ

ჯგუფთან ერთად ტურისტულ გიდობას ვუწევ, ვინც ჩამოდის. ვცდილობთ ორი რამის გაკეთებას: ადამიანებს გავაგებინოთ, რა კატასტროფა დაატყდა თავს ნირ-ოზს და ვთხოვთ მათ, დაგვეხმარონ ნირ-ოზის აღდგენაში. პირველად ჩასვლის შემდეგ ნირ-ოზში სიარული აღარ შემიწყვეტია. ახლა არც თუ ისე შორს ვცხოვრობ ნირ-ოზიდან. ერთმა კარგმა ოჯახმა მომცა სახლი. რაც მთავარია, ახლოს ვარ ბუნებასთან, ვეხები მიწას, რომელიც მე ძალიან მიყვარს სოფლის მეურნეობასთან ერთად და ვაკეთებ ყველაფერს ჩვენი სოფლის განახლების ხელშეწყობისთვის.

რადიო თავისუფლება: თქვენი მეუღლე იმ დღესვე მოკლეს, 7 ოქტომბერს, არა?

გადი მოზესი: 7 ოქტომბერს, დიახ.

რადიო თავისუფლება: თუმცა თქვენ ამის შესახებ დაგვიანებით შეიტყვეთ. რა მოხდა იმ დღეს? შეიძლება, რომ ახლა გაიხსენოთ?

გადი მოზესი: არ არის პრობლემა. საერთოდ არ არის. დაახლოებით ათი ტერორისტი შემოვიდა ჩემს სახლში. სანამ ისინი შემოვიდოდნენ, სახლში პატარა თავშესაფარი ოთახი გვაქვს (ყველა სახლს აქვს ასეთი პატარა თავშესაფარი) და იქიდან გამოვედი. დავინახე ისინი ფანჯრიდან, ეფრატს - ჩემს ცოლს - ვუთხარი, გავდივარ-მეთქი, ოპტიმისტური იმედით, რომ ისინი ჩემთან დაიჭერდნენ საქმეს და არა მასთან, მის ქალიშვილთან და ორ შვილიშვილთან, რომლებიც ჩვენთან ერთად

იმყოფებოდნენ თავშესაფარში. როცა გამოვედი, ჩემ წინ იდგა სამი შეიარაღებული პირი, „კალაშნიკოვებით“ და მითხრეს, რამე ტანსაცმელი აიღე და გადი გარეთო. იმ წუთის შემდეგ მე ის არ მინახავს. ეს ნიშნავს, რომ არც გამარჯობა არ მითქვამს, არც - ნახვამდის. არაფერი ვიცოდი მის შესახებ... მათ წამიყვანეს. 30-40 წუთში ღაზაში ვიყავი, ჩემი კიბუცის პირდაპირ მდებარე სოფელში. უნდა იცოდეთ, რომ ნირ-ოზი საზღვრიდან ორ კილომეტრზე ნაკლებ მანძილზეა - 1800 მეტრში. მათ მოტოციკლით წამიყვანეს. წუთებში ღაზაში ვიყავი და იმ დღეს ჩემი საქმე დასრულდა.

რადიო თავისუფლება: მათ მარტო წაგიყვანეს?

გადი მოზესი: მარტო. იმედი მქონდა, რომ არ შეეხებოდნენ ეფრატს, მის შვილსა და შვილიშვილებს. მე მის შესახებ არაფერი ვიცოდი დაახლოებით ერთი წლის განმავლობაში. არ ვიცოდი, რაც მოხდა. ისლამური ჯიჰადის ხალხმა მითხრა, რომ ის ღაზაშია. 22 ნოემბერს, მის დაბადების დღეზე, დამთანხმდნენ გამეგზავნა მისთვის გზავნილი და მე მას ვეუბნებოდი: „გილოცავ დაბადების დღეს. მიყვარხარ.“ ვკითხე - „გაუგზავნეთ?“. კიო. რა გითხრათ-მეთქი და თქვა, რომ ძალიან უყვარხარ, კოცნას და ჩახუტებას გიგზავნისო. დავუჯერე. ექვსი თუ ხუთი თვის შემდეგ, ზუსტად არ მახსოვს, დამრთეს ნება, მომესმინა ახალი ამბებისთვის ისრაელიდან. კვირაში ერთხელ ხუთი წუთით მაძლევდნენ რადიოს. გავხსენი ახალი ამბავი ისრაელის საჰაერო ძალების გამოძიების შესახებ - როგორ მოკლეს ეფრატ კაცი 7 ოქტომბერს. შოკირებული ვიყავი. გავიგე, რომ საზღვართან, ისრაელის მხარეს დაიღუპა და ის არ წაუყვანიათ ღაზაში მძევლად და რომ ისინი თავიდან ბოლომდე მატყუებდნენ. იმის მოსმენა, რომ ცოლი მოგიკლეს და ადამიანები გატყუებდნენ იმიტომ, რომ შენი განცდები უკეთესი

ყოფილიყო, ძალიან ძნელი იყო ჩემთვის. ძალიან გაბრაზებული ვიყავი, მაგრამ მესმოდა, რომ არაფრის გაკეთება შემეძლო, რადგან პატიმარი ვიყავი, მათ ვყავდი შეპყრობილი. ეს იყო და ეს. ეს იყო მომენტი, როცა ერთბაშად მივხვდი, რომ ისინი მატყუებდნენ და ჩემი ცოლი მოკლული იყო და ის არ იყო ღაზაში.

რადიო თავისუფლება: ერთ-ერთ ინტერვიუში ამბობთ, რომ თქვენ მარტო ჰყავდით ოთხასზე მეტი დღის განმავლობაში. რა დაგეხმარათ გაგეძლოთ იმ, თუ შეიძლება ითქვას, ახლებური ყოველდღიურობისთვის თქვენს ცხოვრებაში, ტყვეობაში? რა დაგეხმარათ? თქვენი ზოგიერთი ნათესავი და ოჯახის წევრი ამბობდა, რომ ძლიერი პიროვნება ხართ. რა სახის სიძლიერეა ეს?

გადი მოზესი: ასეთი ტყვეობისთვის შინაგანი ძლიერება გჭირდება, რომ გადარჩე. უპირველეს ყოვლისა, გადავწყვიტე ვყოფილიყავი გულწრფელი და მამაცი, გამომეყენებინა მთელი შინაგანი ძალა, მთელი შინაგანი შესაძლებლობები, მეჩვენებინა მათთვის, რომ ძლიერად ვიყავი; მეჩვენებინა მათთვის, რომ არ გავტყდებოდი და არ ვაპირებდი დანებებას. ეს გადაწყვეტილება ჩემგან მოითხოვდა, მეპოვა ბევრი პრობლემის გადაჭრა. მაგალითად, დღის განმავლობაში არ ვიცოდი ხოლმე რა დრო იყო. ჩემი საათი იმათ წაიღეს და დამტოვეს იმის ცოდნის გარეშეც კი - რა დრო იყო. ფანჯრიდან ვხედავდი მზეს და ვიცოდი მიმართულებები - საით იყო ჩრდილოეთი, საით - სამხრეთი. შემდეგ მივაქციე ყურადღება, რომ მზესა და ჩემს ოთახს შორის ხე იდგა, რაც

კედელზე, ჩემი საწოლი ადგილის უკან ჩრდილს წარმოქმნიდა. ყოველ ჯერზე, როცა ჩემი ბადრაგი ოთახში შემოდიოდა, ვეკითხებოდი - რა დროა? და კედელზე მოვნიშნავდი ხოლმე იმ დროს. ამრიგად, ორ კვირაში მთელი დრო დახაზული მქონდა მზის მიხედვით და დღის განმავლობაში ვიცოდი, როდის რომელი საათი იყო. ასე რომ, მომიწია გახსენება, რაც ნასწავლი მქონდა - გავიხსენე ზოგიერთი მათემატიკური ფორმულა არსებული ვითარების შესაბამისად პრობლემების გადასაჭრელად. მაგალითად, დავდიოდი დღეში ათ კილომეტრზე მეტს - პატარა ოთახი მქონდა თუ დიდი, სულ დავდიოდი. "ველაპარაკებოდი" ჩემს შვილებს, ველაპარაკებოდი ეფრატს მანამდე, სანამ გავიგებდი, რომ ცოცხალი აღარ იყო. ვეკითხებოდი - როგორ ხარ? რას აკეთებ? როგორ ხარ ტყვეობაში? ყველას ველაპარაკებოდი: შვილებს, ცოლს, ნათესავებს. წიგნები მოვითხოვე. თავის დროზე მათ არ მომცეს სახლიდან ჩემი სათვალის წამოღების შესაძლებლობა. ამიტომ, მოვითხოვე სათვალეც. ექვსი თვის შემდეგ მომიტანეს სათვალე, მაგრამ წიგნები - არა. ვკითხე - სათვალე რაღად მინდა? მიპასუხეს, ივრითზე წიგნები არ გვაქვსო. ინგლისურენოვანი მომიტანეთ, რამე მომიტანეთ, რომ დრო გავიყვანო-მეთქი. ბოლოს მომიტანეს რაღაც წიგნები, დიდი და ძალიან საინტერესო წიგნები. დროგამოშვებით, ვინაიდან გუშაგები - ორი მათგანი ჩემთან ერთად ცხოვრობდა ერთ ოთახში...

რადიო თავისუფლება: სულ ერთი და იგივე ადამიანები?

გადი მოზესი: არა, მე ათ სხვადასხვა ადგილას ვიყავი, ოც სხვადასხვა გუშაგთან ერთად. მე უნდა მცოდნოდა, გამეგო, ვინ იყო ჩემთან ერთად. სამ თვეში სხვა უნდა გამეცნო და კიდევ სხვა - ექვსი თვის შემდეგ. მე უნდა მცოდნოდა ქცევა, ტემპერამენტი, ხასიათი ხან ერთის, ხან სხვისი. ყოველ 3-4 თვეში თავიდან დაწყება მიწევდა. მათ ჩემს ოთახში ეძინათ და შემეძლო საუბარი მათთან. ძალიან მოკლე საუბრები გვქონდა, არც ისე სერიოზული.

რადიო თავისუფლება: რა ენაზე ლაპარაკობდით?

გადი მოზესი: არაბულად. არაბულად, რომელიც მე არ ვიცი.

რადიო თავისუფლება: აჰა, გასაგებია.

გადი მოზესი: მათ არ ესმოდათ ივრითი, არ ესმოდათ ინგლისური. ასე რომ, მე უნდა მესწავლა არაბული. საბაზისო არაბული ვიცი, რადგან სამი წელი ეგვიპტეში ვმუშაობდი. ასე რომ, ენის საბაზისო ცოდნა მქონდა. დავიწყე ნელ-ნელა ახალი არაბული სიტყვების სწავლა. გრამატიკაში ძალიან ცუდი ვიყავი, მაგრამ ივრითი და არაბული მონათესავე ენებია. გრამატიკა ზოგჯერ მსგავსია, მაგრამ ზოგჯერ ახალ ენას ვიგონებდი. თუმცა მათ ესმოდათ ჩემი სიტყვები.

რადიო თავისუფლება: ხალისით გასწავლიდნენ არაბულს?

გადი მოზესი: მათ ჩემი რელიგიის შეცვლა სურდათ.

რადიო თავისუფლება: რელიგიის შეცვლა სურდათ?

გადი მოზესი: ცდილობდნენ: მოდი, მოდი, ილოცე ჩვენთან ერთადო.

რადიო თავისუფლება: ანუ, სურდათ დაერწმუნებინეთ.

გადი მოზესი: ცდილობდნენ დავერწმუნებინე, რომ შემეცვალა რელიგია - დღეში ხუთჯერ. ისინი დღეში ხუთჯერ ლოცულობენ და ყოველი ლოცვისას მეუბნებოდნენ: ილოცე ჩვენთან ერთად, ახალ ცოლს მოგგვრით, შვილები გეყოლება, იქნები აქ მუსულმანი, სამოთხეში მოხვდები - ასე იქნები, ისე იქნები. მე მათ ვუთხარი: გთხოვთ, პატივი ეცით თქვენს რელიგიას. მე ებრაელი ვარ, თქვენ მუსულმანები. თქვენ დარჩებით მუსულმანებად, მე დავრჩები ებრაელად და ასე გავაგრძელოთ. თუმცა ყოველდღე, დღეში ხუთჯერ მეუბნებოდნენ მოდი, ჩვენთან ერთად ილოცე - “ალლაჰუ აქბარ“, ცოლს მოგგვრით, შვილები გეყოლება... საშინელება იყო. მათ არ ჰქონდათ სურვილი, ელაპარაკათ სხვა რამეზე, რელიგიის გარდა. მე წავიკითხე წიგნი, რომელიც მომიტანეს და ძალიან გაბრაზებული ვიყავი ამ წიგნის გამო.

რადიო თავისუფლება: რაზე იყო წიგნი?

გადი მოზესი: ეს იყო წიგნი ცხოვრების ისლამურ კონცეფციაზე. 360-ზე მეტი გვერდისგან შედგებოდა და ერთი სიტყვა არ იყო ნათქვამი ქალზე, ცოლზე. ყველანაირი ინსტრუქცია იყო ამ წიგნში: როგორ უნდა ყოფილიყავი ბედნიერი, როგორ უნდა გემოგზაურა, რა უნდა წაგეკითხა, რა არ უნდა წაგეკითხა, რა უნდა გაგეკეთებინა და რა - არა და... არცერთი სიტყვა ქალზე. ძალიან გაბრაზებული ვიყავი. მთელი წიგნი შენიშვნებით გავავსე.

რადიო თავისუფლება: წიგნი იქ დატოვეთ?

გადი მოზესი: წამართვეს. არაფრის წამოღების უფლება არ მომცეს, ფურცლის ნაგლეჯისაც კი. [წამოსვლისას] სრულიად ახალი ტანსაცმელი მომცეს. ჰოდა, მე მათ ვკითხე, როგორ შეიძლება, რომ ცოლი ზრდის შვილებს, ასწავლის მათ, გიმზადებთ საჭმელს, ალაგებს სახლს და თქვენ ერთი სიტყვაც არ გიწერიათ ქალზე? ვცდილობდი ცოტათი პროვოკაციული ვყოფილიყავი და ვკითხე, თუკი შეგიძლიათ მოიყვანოთ ოთხი ქალი და რომელიმე თუ არ მოგეწონებათ, მოიშოროთ და სხვისით შეცვალოთ, შეგიძლიათ გყავდეთ რამდენი ქალიც მოგესურვებათ, შეუძლია თუ არა ქალს ისლამურ სამყაროში ჰყავდეს ორი ქმარი? - გაგიჟდნენ.

რადიო თავისუფლება: არ გეშინოდათ, ასეთი პროვოკაციულობის?

გადი მოზესი: ერთი წამითაც არ შემშინებია.

რადიო თავისუფლება: ზოგადად, როგორ გეპყრობოდნენ? მესმის, სხვადასხვა ადამიანი გდარაჯობდათ, მაგრამ მაინც. როგორი იყო თქვენდამი მოპყრობა?

გადი მოზესი: ყოველი დღე იყო ახალი დღე. ყოველდღე შეიძლებოდა არაფრის გამო ძალიან გაბრაზებულიყვნენ, შეიძლებოდა ყოფილიყვნენ ბედნიერები, შეიძლებოდა ეხუმრათ, შეიძლებოდა ყოფილიყვნენ აპათიურები. რაც მათ უნდათ, არის ლოცვა, ლოცვა და ლოცვა. მათთან საუბარს ვერცერთ საკითხზე ვერ გააბამ. პრაქტიკული ადამიანები არიან. მათი მთელი ინტერესი იმაშია, რომ გადარჩნენ. ძალიან ცუდ ფიზიკურ მდგომარეობაში არიან. აქვთ ყველაფრის დეფიციტი, რისი წარმოდგენაც კი შეიძლება. ფასები ძალიან მაღალია. ბევრ რამეს ვერ ყიდულობენ. ბაზარში რამეს თუ გადააწყდები, ვერ იყიდი, რადგან კილოგრამი პომიდორი 20-25 დოლარი ღირს. ამიტომ, ისინი არ ჭამენ ბოსტნეულს, არ ჭამენ ხილს, არც - ხორცს, არც - კვერცხს. მხოლოდ იმას ცდილობენ, იშოვნონ უიაფესი საკვები, რომ გადარჩნენ. არც წამალია, არც სამედიცინო მომსახურება. მაგალითად, ერთხელ საუზმე მომიტანეს დღის 5 საათზე. ვკითხე, რა მოხდა, ასე გვიან რატომ მოხვედით-მეთქი. გუშაგმა მიპასუხა, ჩემმა ქალიშვილმა ხელი მოიტეხაო. ვუთხარი, მესმის, საავამყოფოში მოგიწევდა წაყვანა, რომ გემკურნალათ მისთვის. მითხრა, არანაირი საავადმყოფო და წამლები, არც რენტგენის სურათის გადაღება, ჩემით მივხედეო. ჯანმრთელობაზე საუბარი იყო ყველაზე გიჟური საუბარი. ისინი მუდმივად ჩიოდნენ ეკონომიკურ სიტუაციაზე. სხვაზე არაფერზე ლაპარაკობდნენ. არ ჰქონდათ რამე სახის რეჟიმი დღის განმავლობაში: როცა უნდათ იხტუნონ - ხტუნავენ; როცა უნდათ ლაპარაკი - ლაპარაკობენ; როცა უნდათ ძილი - სძინავთ.

რადიო თავისუფლება: მათი ყოველდღიურობა გასაგებია, ვინაიდან თქვენი ტყვეობის პარალელურად, იქ მიმდინარეობდა და დღესაც გრძელდება სამხედრო ოპერაცია, ყველამ ვიცით. როგორ გაიგეთ გადაწყვეტილებაზე, რომ თქვენ გათავისუფლებას გიპირებდნენ? როგორ მოხდა ეს?

გადი მოზესი: მე ხუთშაბათს გამათავისუფლეს, 29 იანვარს [30 იანვარს - რ.თ.]. ხუთშაბათს [ოთხშაბათს - რ.თ.] შუადღისას, 12:00-12:30 იქნებოდა, როცა მათ მითხრეს, რომ ხვალ გათავისუფლდები, ასე რომ, მიიღე შხაპი, თმა შეიჭერი, გაიპარსე და მიდიხარო. მე არ დავუჯერე, რადგან არანაირი ნიშანი არ იყო ამის, ერთი რამის გარდა: მათ შემომთავაზეს შხაპის მიღება, მაგრამ შხაპი ბევრჯერ მიმიღია, თმაც ბევრჯერ მქონდა შეჭრილი და ბევრჯერაც გამიპარსავს; ერთადერთი პოზიტიური ნიშანი იყო ის, რომ ახალი ტანსაცმელი მომცეს. სხვა ნიშანი არ ყოფილა, რომ რაღაც ხდებოდა. შუადღისას ბევრგან წამიყვანეს იმ რაიონში და ამის გამო ვიფიქრე, რომ მატყუებდნენ. არ ვიყავი დარწმუნებული, რომ რა ადგილსაც მისახელებდნენ, სწორედ იქ ვიყავი. მათ შეეძლოთ ეთქვათ, რაფაში ხარო, მაგრამ ვერ ვიქნებოდი ამაში დარწმუნებული. ახლაც ვერ გეტყვით დანამდვილებით, რაფაში ვიყავი, ხან-იუნისში თუ დეირ ალ-ბალაჰში.

რადიო თავისუფლება: თქვენი ადგილსამყოფლის ცვლილება კვლავ სამხედრო ოპერაციის მიმდინარეობას და ვითარების ცვლილებას უკავშირდებოდა?

გადი მოზესი: არ ვიცი.

რადიო თავისუფლება: ანუ, არ იცოდით.

გადი მოზესი: არ ვიცოდი.

რადიო თავისუფლება: არ უთქვამთ თქვენთვის.

გადი მოზესი: არა. ვინაიდან მე ათ სხვადასხვა ადგილას ვიყავი. მათ გადამიყვანეს გვიან შუადღისას. მომცეს განსაკუთრებული ტანსაცმელი, რომ დამეფარა...

რადიო თავისუფლება: სახე?

გადი მოზესი: სახე. მომცეს თავსაბურავი, აგრეთვე ჯოხი, რადგან მოხუცი კაცი ვარ და თითქოს ცუდად უნდა მევლო. ათჯერ მქონდა ადგილი გამოცვლილი და არ ვიყავი დარწმუნებული, სად ვიმყოფებოდი.

რადიო თავისუფლება: მათ შეგმოსეს, რომ მუსულმანს მგვანებოდით?

გადი მოზესი: დიახ, მუსულმანის ყველა ნიშნით.

რადიო თავისუფლება: რომ არ მგვანებოდით მძევალს.

გადი მოზესი: იმ ოთხშაბათს მათ ჩამსვეს მანქანაში - მე და ორი გამტაცებელი. მეორე მანქანაში ისხდნენ ფოტოგრაფები და ვიდეოოპერატორები, ზუსტად ისე, როგორც აქ არის. მათ სხვადასხვა ადგილას მანქანიდან გადმოვყავდი და მეუბნებოდნენ, ხან ასეთი ნიშანი მეჩვენებინა ხელით, ხან ისეთი. მე ვუთხარი, თქვენთვის არანაირ ნიშანს არ ვაჩვენებ, შეგიძლიათ გადაიღოთ ფოტოები, ხელს ვერ შეგიშლით ჩემი ფოტოების გადაღებაში, მაგრამ არანაირ ნიშანს არ ვაჩვენებ, რომ თითქოს კმაყოფილი ვარ ან არა-მეთქი. მოულოდნელად მათ მიმიყვანეს სასაფლაოზე. მითხრეს, მანქანიდან გადმოვსულიყავი და დავმდგარიყავი ამოთხრილ ორმოსთან. იქ ვიდექი, ჩემი ვარაუდით, დაახლოებით თხუთმეტი წუთის განმავლობაში, სრულ სიჩუმეში, არავინ

დამლაპარაკებია. ეს იყო პირველი მომენტი, როცა იქ ყოფნის განმავლობაში ვიფიქრე, რომ ეს იყო დასასრული - არა შიშის გამო, მე არ შემშინებია, მაგრამ დავიწყე მთელი ჩემი ოჯახისთვის „მიმართვა“, ვინაიდან აქედან ერთი „კალაშნიკოვი“ იყო, იქიდან - მეორე და მე ვიდექი ორმოს პირას. მხოლოდ სროლა იყო საჭირო, მიწის მიფარება და კარგად იყავი...

რადიო თავისუფლება: თქვენ [სხვა ინტერვიუში] ნათქვამი გაქვთ, რომ სხვა მძევლებთან ერთად გამოგიყვანეს

გადი მოზესი: არა. მარტო.

რადიო თავისუფლება: ანუ, იმ სასაფლაოზე მარტო და თავიდან?

გადი მოზესი: არა, მარტო.

რადიო თავისუფლება: ანუ, მარტო იყავით მთელი გზა.

გადი მოზესი: მთელი 482 დღის განმავლობაში არ მინახავს არცერთი მძევალი, არცერთი სიტყვა არ მითქვამს ჰიბრუზე. ყოველთვის მარტო ვიყავი. არ შემეძლო გამეზიარებინა ჩემი შიში და ის სიჩუმე - იმ დღეს ამოთხრილი ორმოს პირას რომ ვიდექი. უცაბედად მათ მკითხეს: როგორ მოგწონდა ისლამური ჯიჰადისტების საჭმელი, გემრიელი იყოო. მე ვუპასუხე, ეგეთი ბრინჯი ცხოვრებაში არ მიჭამია-მეთქი. რა უნდა მექნა? მომსახურება როგორი იყო, ადამიანები როგორები იყვნენო. ვუთხარი: შესანიშნავი, შესანიშნავი, ოღონდაც წამიყვანეთ აქედან. მათ იქიდან სხვა ადგილას წამიყვანეს, სადაც ღამე უნდა გამეთია და იქ პირველად

შევხვდი არბელ იეჰუდს, ჩვენი კიბუცის შვილს, 29 წლისას. იმ ოთხშაბათს ღამით პირველად შევხვდი ადამიანს, რომელსაც ვიცნობდი და რომელიც ჰიბრუზე დამელაპარაკა. ჩვენ ვიტირეთ ერთად, მოვუყევით ერთმანეთს რა გადაგვხდა. მთელი ღამის განმავლობაში ვლაპარაკობდით და ვუზიარებდით ერთმანეთს ტყვეობის გამოცდილებას. ეს იყო ოთხშაბათს. ხუთშაბათი იყო დღე, როცა გაგვათავისუფლეს - ერთ-ერთი ყველაზე ცუდი დღე ჩემს ცხოვრებაში.

რადიო თავისუფლება: ყველაზე ცუდი?

გადი მოზესი: ყველაზე ცუდი, რადგან მე ვნახე მთელი ბრბო, რომელიც ყვიროდა, ისინი აჯანჯღარებდნენ მანქანას... უცებ კარი გააღეს და არბელი წაიყვანეს. ორი-სამი საათის განმავლობაში ჩვენ ერთად ვიყავით: ხუთი ტაილანდელი მუშა, არბელი და მე. შვიდი ადამიანი ვიყავით. მათ გააღეს კარი და მას [არბელს] უთხრეს, წამოგვყევიო. ვკითხე, რას აკეთებთ, სად მიგყავთ-მეთქი? გარშემო ათასობით ადამიანი იყო, ყვიროდნენ. მითხრეს, ჩუმად იყავი და იჯექიო. ის წაიყვანეს და ჩემი წარმოსახვა ჩაირთო: რას უპირებდნენ მას და დარწმუნებული ვიყავი, რომ ეს იყო ლინჩი, რადგან სხვა რამის წარმოდგენის შესაძლებლობა არ გამაჩნდა, იმდენი ადამიანი ყვიროდა გარეთ. ის ძალიან სუსტი ქალია. არ ვიყავი დარწმუნებული, რომ გათავისუფლებას გვიპირებდნენ. მეგონა მოკლავდნენ, ბრბოს მიუგდებდნენ. ვერ წარმოიდგენთ, როგორ შემეშინდა. ვერ წარმოიდგენთ. მის გამო მეშინოდა, ჩემ გამო არა. შემდეგ წაიყვანეს ორი ტაილანდელი, შემდეგ კიდევ - სამი. მანქანაში მარტო დავრჩი. კატასტროფული განცდა იყო.

რადიო თავისუფლება: რამდენ ხანს გასტანა მანქანაში ყოფნამ?

გადი მოზესი: დაახლოებით საათ-ნახევარს. არბელის მანქანიდან გადაყვანიდან ჩემს გადაყვანამდე საათი-საათ-ნახევარი გავიდა. ზუსტად არ ვიცი, თუმცა ათას წელს უდრიდა. მათ გადმომიყვანეს და ფოტო ვნახე - ბევრს ეგონა, რომ ეს ფოტო ასახავდა გამარჯვებას, რომ ვიღიმოდი. თუმცა, როცა მე ვნახე ეს ფოტო და გავიხსენე ის მომენტი, შოკის განცდა მქონდა - იმ მომენტში ვიყავი ადამიანი, რომელსაც კარგად არ ესმოდა, რა ხდებოდა მის თავს. რამდენიმე წუთში ჩემთან მოვიდა ქალბატონი წითელი ჯვრიდან და მითხრა, კარგ ხელში ხარ, მოეშვიო. როგორ უნდა მოვშვებულიყავი იმ ვითარებაში, მაგრამ სხვა რა არჩევანი მქონდა. როცა წითელი ჯვრის მანქანამ დატოვა ადგილი, ნელ-ნელა დავიწყე ფიქრი, იქნებ მართლა რაღაც ხდება-მეთქი. ეს იყო ბოლო დღე, ძალიან ცუდი დღე. იქნებ სხვაგვარი პასუხიც გაგცეთ იმ ბოლო დღეზე: მე მივხვდი, რომ ჩემს ცოლზე მომატყუეს და ახალი ამბებიდან შევიტყე, რომ ჩემი ქალიშვილის მეზობლად მცხოვრები ოჯახიც იმ დღეს [7 ოქტომბერს - რ.თ.] ამოხოცეს - სამი ბავშვი და მშობლები. რადგან ჩემი ქალიშვილი მორანი მათ მეზობლად ცხოვრობდა, ჩემს ცოლზე მომატყუეს და არაფერი უთქვამთ იმ ოჯახის შესახებ, გადავწყვიტე, რომ ჩემი შვილი და მისი ქალიშვილებიც იმავე დღეს დახოცეს ტერორისტებმა. როცა ადგილზე მივედით და ისრაელის არმიის მანქანა შეგვხვდა და ოფიცერმა მითხრა, ჩემს მთელ ოჯახს შევხვდებოდი, ვკითხე: რას ნიშნავს „ჩემს მთელ ოჯახს“, ჩემს ქალიშვილ მორანსაც-მეთქი, მან მითხრა - რა თქმა უნდა, რატომაც არაო. მაშინ პირველად გავიგე, რომ ის ცოცხალია. ჩვენი შეხვედრა ძალიან ემოციური იყო.

რადიო თავისუფლება: დიახ, ვნახე ეგ ჩანაწერი. ერთ-ერთ ინტერვიუში ვნახე, რომ თქვენმა ოჯახმა თქვენ შესახებ შეიტყო 2024 წლის ბოლოს ერთ-ერთი ვიდეოჩანაწერიდან. რა ეპიზოდი იყო ის, როცა ვიღაცამ გადაგიღოთ, შეგიძლიათ გაიხსენოთ?

გადი მოზესი: რა თქმა უნდა, ყველა მომენტი მახსოვს. მათ გადაწყვიტეს ეკარნახათ, რა უნდა მეთქვა. მითხრეს, ზუსტად რა უნდა მეთქვა. მივხვდი, რომ არჩევანი არ მქონდა და უნდა დავთანხმებოდი იმ ვიდეოს ჩაწერაზე. თუმცა საკუთარ თავს ვუთხარი, რომ ამ ვიდეოს დადებითი მხარეც ჰქონდა, ვინაიდან ჩემი ოჯახი დაინახავდა, რომ ცოცხალი ვიყავი. ამ ვიდეოს გადაღებამდე არ მქონია სხვა შემთხვევა მეფიქრა, რომ მათ ექნებოდათ ჩემი დანახვის შესაძლებლობა. მე სრულიად გათიშული ვიყავი მედიისგან - არ მქონდა არანაირი კომუნიკაცია რომელიმე ტელევიზიასთან, რადიოსთან, ინტერნეტთან. ამიტომაც გადავწყვიტე, რომ ამას შეეძლო დადებითი შედეგების მოტანა, რადგან ჩემი ოჯახი ცოცხალს დამინახავდა. მე ვუპასუხე შეკითხვებს, როგორც მკარნახობდნენ. მომცეს ფურცელზე დაწერილი ტექსტი და მე ვიდეოში ვამბობდი: შეწყვიტეთ ბავშვების ხოცვა! შეწყვიტეთ იმის და ამის კეთება...

რადიო თავისუფლება: არ ეთანხმებოდით იმ ფრაზებს?

გადი მოზესი: უპირველეს ყოვლისა - კი. არ ვფიქრობ, რომ ბავშვებს უნდა ვხოცავდეთ. მაგრამ, თუკი ვიღაც მოდის და ხოცავს შენს შვილებს, უნდა უთხრა, მეც მომკალიო?.. იმის თქმა მინდა, რომ ეს რთული საკითხია: ჩვენ მათთან ომში ვიყავით, ისინი მოვიდნენ დილით, დახოცეს ადამიანები, დახოცეს ბავშვები, ყველა დახოცეს - ომი ომია. გგონიათ, კონდიციონერიან ოთახში მსხდომები ცხოვრებაზე თუ ვილაპარაკებთ, გეტყვით, რომ ბავშვები უნდა ვხოცოთ? - არა, არავითარ შემთხვევაში არ ვეთანხმები. დარწმუნებული ვარ, რომ უნდა გამოვნახოთ გამოსავალი და თუკი მშვიდობას ვერ ვუწოდებთ, უნდა მივაღწიოთ ნებისმიერი სახის შეთანხმებას, რომელიც მოიცავს უფლებებს და აღარ გვამყოფებს საფრთხეში.

რადიო თავისუფლება: თქვენ პროფესიით აგრონომი ხართ, განათლებითა და გამოცდილებით, მაგრამ, როგორც ვიცი, მშვიდობის აქტივისტიც იყავით, ხომ ასეა? რას ეფუძნებოდა ეს აქტივიზმი, რა პრინციპებს? რის მიღწევას ცდილობდით? როგორც მესმის, პალესტინელებთან ურთიერთობასა და მათ უფლებებზე საუბარსაც მოიცავდა...

გადი მოზესი: ჩემი საქმიანობა ეფუძნება ადამიანურ ღირებულებებს: პატიოსნებას, სხვის პატივისცემას, იმის გაგებას, რომ პალესტინელები აქ ცხოვრობენ და არ შეიძლება ორი მილიონი პალესტინელი ღაზიდან ზღვისკენ გავრეკოთ. თუმცა მათაც უნდა ესმოდეთ, რომ ჩვენც ამ მიწის ნაწილი ვართ. მე მათ დროგამოშვებით ველაპარაკებოდი ამაზე. ჩვენ ბიბლიაში გვაქვს სოლომონ მეფის გადაწყვეტილება: მასთან ორი ქალი მივიდა ბავშვით და ორივე ამტკიცებდა, ჩემი ვაჟიაო. გთხოვთ, თქვენი სიბრძნით გადაწყვიტოთ პრობლემაო. სოლომონ მეფემ ერთ-ერთ მსახურს დიდი დანის მოტანა უბრძანა. მან მოიტანა დანა და სოლომონ მეფემ თქვა, შუაზე გავჭრი ამ ბავშვს, ნახევარი შენ გერგება და ნახევარი შენო. ნამდვილმა დედამ უთხრა - არა, არა, მეორე ქალს მიეცი ბავშვი, მირჩევნია ის ცოცხალი დარჩესო. სოლომონმა უთხრა, ბავშვი შენიაო. მე მათ ვეუბნებოდი: სად უნდა გავყოთ, ჩვენ სოლომონ მეფეები არ ვართ, მიწა თქვენი არ არის, ჩვენ კი არ შეგვიძლია ორი მილიონი ადამიანი უუფლებოდ იყოთ. ამიტომ, ეს ჩვენც უნდა გვესმოდეს და თქვენც. ფანატიკოსები ორივე მხარეს არიან და დიდ შეცდომას უშვებენ, მე თუ მკითხავთ.

რადიო თავისუფლება: ვაპირებდი მეკითხა, მომავალს როგორ ხედავთ-მეთქი.

გადი მოზესი: თუ შეისწავლით ამ პრობლემის მოგვარების იდეების ისტორიას, მათი ასი პროცენტი უარყოფილი იყო პალესტინელების მიერ. 1948 წელს ბენ გურიონმა გადაწყვიტა, დათანხმებოდა ისრაელის ნახევარს. მან განაცხადა: კარგით, ბეერ-შევამდე ვიქნებით და დანარჩენი პალესტინელების იყოსო. მათ უარი თქვეს და დაიწყეს ომი. 1948 წლის ომში ისინი დამარცხდნენ. ჩვენ შევათანხმეთ საზღვრები. მათ წამოიწყეს ომი 1967 წელს, შემდეგ - 1973-ში, სულ ისინი იწყებენ. საქმე ის არის, რომ ჩვენ არ გვყავს დიდი ლიდერები. ერთადერთი დიდი ლიდერი [იცხაკ] რაბინი იყო, რომელსაც ესმოდა, რომ უნდა გაგვეყო და ის ისრაელელებმა მოკლეს. მე ვიბრძვი იმ გაგების საფუძველზე, რომ მათ აქვთ ადგილი ამ მიწაზე, მათ უნდა ჰქონდეთ უფლებები, მაგრამ მათ პატივი უნდა სცენ ჩვენს უფლებებს. საკითხი არ არის ცალმხრივი. პრობლემა ერთ მხარეს არ არის. მთელი ჩემი პროტესტი, ჩემი ყველა სურვილი არის იმ გაგებამდე მისვლა, რომ ორივე ხალხმა უნდა იცხოვროს ამ მიწაზე. თუმცა თითოეულმა მათგანმა პატივი უნდა სცეს მეორეს. თუკი ყოველ

ჯერზე ჩვენ - როგორც სახელმწიფოს - ისინი ზიანს მოგვაყენებენ, დაიწყებენ ომს, ომი გაგრძელდება. ომის ყველა ასპექტს ვეთანხმები თუ არა? - სრულიადაც არა. თუმცა 7 ოქტომბერს ისინი მოვიდნენ ჩემს სახლში, მოკლეს ჩემი ცოლი, დახოცეს ჩემი მეგობრები, მე მძევლად ამიყვანეს. ასეთ დროს რა უნდა ვქნათ, შევხედოთ და ვკითხოთ, კიდევ რამე ხომ არ გინდა-თქო? იცით, მათ მკითხეს, სად აპირებ წასვლას დაბრუნების შემდეგო და მე ვუპასუხე, ცხადია, ჩემს სახლში-მეთქი. შენი სახლი სად არისო? - ნირ-ოზში-მეთქი. ჩვენ გადავწვით ნირ-ოზი, მთელ ისრაელს დავწვავთო, მითხრეს. ისრაელი ვეღარ გადარჩებაო. რა აზრია იმაში, რომ ვუპასუხოთ - კარგით, ერთ მხარე ხომ დამარტყი, მეორე ლოყას მოგიშვერ-თქო? არა, ჩვენ ვიბრძოლებთ. როდემდე ვიბრძოლებთ? - სანამ არ გვეყოლება ლიდერები ორივე მხარეს - როგორც ისრაელის, ისე პალესტინის მხარეს. მე ასეთი გაგებისთვის ვიბრძვი.

რადიო თავისუფლება: ცხადია, იცით, რომ ისრაელი, ღაზაში თავისი მოქმედებების გამო, საკმაოდ მწვავე კრიტიკის ქვეშ არის საერთაშორისო თანამეგობრობისგან, ევროპის ჩათვლით და ეს პროცესი დღესაც გრძელდება. რას ეტყოდით კრიტიკოსებს და აგრეთვე ადამიანების საკმაოდ ბევრ ჯგუფს სხვადასხვა საზოგადოებაში, რომლებიც ძალიან გაბრაზებული არიან ისრაელის მთავრობის გადაწყვეტილებების გამო? რა იქნებოდა თქვენი გზავნილი მათთვის? ვხედავთ მსხვერპლს ყოველდღიურად, ვითარების ამსახველ ვიდეოებში.

გადი მოზესი: არა მგონია, ახლა ის შემთხვევაა, როცა ისრაელის მთავრობა უნდა ვაკრიტიკო. მე ამას გავაკეთებ ისრაელში როცა ვიქნები და ამას ვაკეთებ ყოველდღიურად. თუმცა პრობლემა არის ორივე მხარეს. არასწორია ახლა იმის თქმა - ბატონო ნეთანიაჰუ, თქვენი გადაწყვეტილებები მცდარია. თუმცა ვფიქრობ, საერთაშორისო ზეწოლა აიძულებს ბატონ ნეთანიაჰუს, შეცვალოს თავისი გადაწყვეტილებები. ადამიანები, რომლებიც სხედან ძალიან კომფორტულად, აკრიტიკებენ მათ, ვინც რეაგირებს - ჩვენ არ დაგვიწყია, იმათ დაიწყეს. ახლა იმის თქმა, სადამდეც მიხვედით ნამეტანიაო, ვის შეუძლია ჩვენთვის ამისი თქმა? - საფრანგეთში, კანადაში, გაერთიანებულ სამეფოში სხედან და აკრიტიკებენ მხარეს, რომელსაც თავს დაესხნენ 7 ოქტომბერს? რატომ არ გაგვიგია თქვენი ხმები მანამდე? სად იყავით მანამდე? სად იყავით 7 ოქტომბერს? დამიჯერეთ, ჩემს კიბუცში მოსახლეობის 28% ან დახოცეს, ან მძევლად აიყვანეს 7 ოქტომბერს. ამის შემდეგ ისრაელმა მოახდინა რეაგირება და მე მას ვაკრიტიკებ - ასეთი მკვეთრი რეაქციის გამო. ვაკრიტიკებ. მაგრამ არ შეიძლება შენ დაადანაშაულო ერთი მხარე. პერსონალურად თქვენ არ გგულისხმობთ.

რადიო თავისუფლება: დიახ, მესმის. გავიგე.

გადი მოზესი: მსოფლიომ უნდა გვიბიძგოს სხვა მიმართულებით. თუკი შენ გაეროში და ყველა გადაწყვეტილება, რომელსაც იღებ, არის ის, რაც არაბულ სამყაროს სურს, რომ თითქოს ჩვენ სამი ფეხი და ოთხი ხელი გვაქვს, შეუძლიათ მიიღონ, მაგრამ მე არ ვეთანხმები. ყველა გადაწყვეტილება პოლიტიკურია. ისრაელელ პოლიტიკოსებზე ისრაელში ვილაპარაკებ და ძლიერად გავაკრიტიკებ ჩვენს მთავრობას. თუმცა ჩვენ არჩევნები გვაქვს, ჩვენ დემოკრატიული ქვეყანა ვართ და უმრავლესობა ირჩევს მმართველ უმრავლესობას. მე დემოკრატიაში ვცხოვრობ. ახლა არ შემიძლია იმის თქმა, რომ გვრცხვენია ამ მოქმედებების. ახლა მაქვს დიდი პაუზა ჩემს იდეოლოგიაში, ვინაიდან მეორე მხარე არ მეხმარება,

რომ დავეხმარო. იცით, რომ ერთ-ერთ მძევალს ჩემი კიბუციდან ათი წლის განმავლობაში გამოჰყავდა ღაზიდან სიმსივნით დაავადებული ადამიანები ისრაელში სამკურნალოდ, ჩვენს ხარჯზე, ჩვენი ფულით, ჩვენი ბიუჯეტით. აჭმევდა მათ, მიჰყავდა იერუსალიმში, თელ-ავივში, უტარებდა სხივურ თერაპიას, უკან ბრუნდებოდნენ და... მათ ის ღაზაში მოკლეს. რა აზრი აქვს ამ ჰუმანურობას?.. საერთაშორისო თანამეგობრობა ვერ ეწევა საკითხს. ისინი აცხადებენ, რომ ღაზაში ადამიანები შიმშილობენ, ადანაშაულებენ ისრაელს და მოქმედებენ ისრაელის წინააღმდეგ. დიდი მადლობა. ჩვენ მივხედავთ ჩვენს თავს.

რადიო თავისუფლება: ბატონო მოზეს, 7 ოქტომბრის და ამ ხანგრძლივი ტყვეობის შემდეგ, თქვენში რამე ძალიან მნიშვნელოვანი ცვლილება თუ მოხდა, თუ ისევ იგივე ადამიანი ხართ, მოახერხეთ იგივე დარჩენილიყავით და რა ემოცია ჭარბობს თქვენში: ბრაზი, შურისძიება, სევდა - რა ადამიანური ემოციები?

გადი მოზესი: სევდა, კი. მე ძალიან კარგი მეგობრები დავკარგე. დავკარგე ჩემი ცოლი. ჩემი სახლი დაანგრიეს. ძალიან ძნელია. დიდ სევდას ვგრძნობ. ვფიქრობ, ბრაზი არ არის კარგი სამუშაო ინსტრუმენტი. მუდმივად გონზე უნდა იყო და ბრაზი...

რადიო თავისუფლება: არ გეხმარებათ.

გადი მოზესი: მჯერა, რომ უნდა განვაგრძოთ ამბიციით, პატიოსნად, ღირებულებებით. ღირებულება კი არის იყო პატიოსანი, წესიერი ადამიანი; იშრომო, რომ შექმნა; კარგი ურთიერთობა გქონდეს შენს

მეზობლებთან; გჯეროდეს სხვისი; სხვასაც მისცე შესაძლებლობა. ამიტომაც ვცხოვრობ კიბუცში: ჩვენ თანასწორნი ვართ, თვალებში ვუყურებთ ერთმანეთს. ჩვენთან ასე არ არის, რომ აი, ის პროფესორია და ვერ დაელაპარაკები ან მეორე მდიდარია და ა.შ.. ჩვენ ვართ ადამიანები, რომლებსაც გვიყვარს სიცოცხლე. ჩვენ გავიღებთ უამრავ ფულსა და ძალისხმევას განათლებისთვის, ბავშვების განათლებისთვის - რომ ჩავუნერგოთ მათ ღირებულებები. ვგრძნობ, რომ ამ ღირებულებებით შევძლებ ჩემი თემის აღდგენას. ეს ძალიან ძნელი იქნება. ჩემს ვაჟსაც კი, რომელიც აქ არის, [ღირებულებების მიმართ] რწმენის კრიზისი აქვს.. ორივე ვაჟს აქვს კრიზისი. მე თუ შემეკითხებით, მე არ მაქვს. ვფიქრობ, ახლა ბევრად უფრო ამბიციური უნდა ვიყო, რომ ჩემი ურთიერთობა სხვებთან დავაფუძნო ადამიანობაზე და არა ბრაზსა და შურისძიებაზე. მეორე მხრივ, ვფიქრობ, რომ დანებებით საქმეს ვერ გააკეთებ. მე უნდა მოვახერხო და ჩვენი საზოგადოება დავაბრუნო ნირ-ოზში იმ ადგილებში, სადაც ვიყავით 7 ოქტომბრამდე.

რადიო თავისუფლება: თქვენმა გამტაცებლებმა იცოდნენ, ვინ იყავით, რას საქმიანობდით მანამდე? მიწაზე რომ მუშაობდით? მშვიდობის ხელშეწყობისთვის რომ აქტიურობდით? იცოდნენ, ვინ ხართ?

გადი მოზესი: მათ ძალიან კარგად იცოდნენ და არაფერი ჰქონდათ საწინააღმდეგო, ვფიქრობ. დარწმუნებით ვერ ვიტყვი. ჩვენ ამ საკითხებს არ ჩავღრმავებივართ ჩვენს მოკლე საუბრებში. ვფიქრობ, პატივისცემა ჰქონდათ ჩემ მიმართ. მხოლოდ ერთხელ მცემეს და მეორედ თითქმის მცემეს, თუმცა მათი უმრავლესობა პატივისცემით იყო განწყობილი ჩემ მიმართ. არ ვიცი, ჩემი ასაკის გამო, თუ, შესაძლოა, ჩემი ქცევის გამო. თუმცა მათ ზუსტას იცოდნენ, ვინ ვიყავი. ჩვენ ვსაუბრობდით და მე მათ ვუთხარი. ისინი კვლავ და კვლავ მეკითხებოდნენ ჩემს უნარებზე და მე მათ ისიც კი ვუთხარი, როცა მშვიდობა იქნება, თანახმა ვარ, უფასოდ ვიმუშაო ღაზის სექტორში მათთვის სოფლის მეურნეობის კუთხით ვითარების გასაუმჯობესებლად, მაგრამ იმ დღემდე აქედან ისე შორია.

რადიო თავისუფლება: მინდა ჩვენს აუდიტორიას გაუზიაროთ თქვენს გამოცდილებაზე, რომელიც საქართველოს უკავშირდება. მრცხვენია, მაგრამ არ ვიცოდი ამის შესახებ. ვიცოდი, რომ რაღაც გამოცდილება გაკავშირებდათ საქართველოსთან, მაგრამ არ ვიცოდი, რომ ეს ურთიერთობა ამდენად ინტენსიური იყო. ეს თქვენი 24-ე, 23-ე ვიზიტია

გადი მოზესი: ორმოცდამესამე.

რადიო თავისუფლება: ორმოცდამესამე ვიზიტი საქართველოში! რას უკავშირდებოდა? რამ განაპირობა თქვენი უწინდელი ორმოცდაორი ვიზიტი საქართველოში?

გადი მოზესი: მინდა გითხრათ, რომ საქართველო ჩემი მეორე სამშობლოა. გუშინ შევხვდი ჩვენი საელჩოს გულთბილ ხალხს. მათ გვერდით თავი სახლში ვიგრძენი. მას შემდეგ, როცა მე საქართველოში ჩამოვდიოდი, 15 წელი გავიდა. უპირველესად უნდა ითქვას, რომ საქართველოს ხალხი ძალიან მეგობრული და გულთბილია. ძალიან კარგი ურთიერთობა დავამყარეთ მე და ბევრმა ადამიანმა მარნეულში, ახალქალაქში, ახალციხეში, კახეთში. ბევრ ადგილას უამრავ ძალიან გულთბილ, ძალიან ბევრ კარგ ადამიანს შევხვდი. მე კარტოფილის მოყვანის სპეციალისტი ვარ და საქართველოში აღმოვაჩინე კარტოფილის ძალიან კარგი სპეციალისტები. საქართველოში არის საუკეთესო გარემო კარტოფილის მოსაყვანად: შესანიშნავი ნიადაგები, უამრავი წყალი, საუკეთესო კლიმატი და ადამიანები, რომლებსაც სურთ ცოდნის მიღება.

რადიო თავისუფლება: რა აკლია?

გადი მოზესი: არ მინდა იმის თქმა, რომ სასწავლებლად ჩამოვედი, არამედ ჩემი ცოდნის გასაზიარებლად და ადამიანების სანახავად. არა სასწავლებლად. როგორც ფერმერმა, ვიცი რა აწუხებთ ფერმერებს, როგორ წვალობენ კლიმატური პირობების გამო: ხან ძალიან ცხელა, ხან ძალიან ცივა, უხვი წვიმა ცუდად აისახება ნიადაგზე. ეს ყველაფერი ძალიან კარგად მესმის. ვნახე, როგორ განიცდიან ისინი. ყველაზე ძალიან რისი გაკრიტიკებაც მინდა, არის ის, რომ არ არსებობს ფერმერების მხარდამჭერი სახელმწიფო პროგრამა, რომელიც მათ ტექნოლოგიების გაუმჯობესებაში დაეხმარებოდა. რომ აგიხსნათ ეს რას ნიშნავს, ერთ მაგალითს მოგიყვანთ: კარტოფილის თესლი არის წარმატების გამაპირობებელი უმთავრესი ფაქტორი. ფერმერები აქ არ იყენებენ საუკეთესო თესლს. ისინი დასათესად იყენებენ თავისსავე წარმოების შედეგს: ყიდიან დიდ ბოლქვებს და თესავენ პატარა ბოლქვებს. ასე იქცევიან უკვე თაობებია. ეს დიდი შეცდომაა. ისინი ყოველ ორ-სამ წელიწადში უნდა აახლებდნენ თესლის მარაგებს, მაგრამ არ გააჩნიათ საინვესტივიო ფული. ჩემთვის ქართველი ფერმერის წარმატება დიდი საქმეა. ვიცნობ ფერმერებს ახალციხეში, ახალქალაქში. მათ შეუძლიათ წარმატების მიღწევა. ჩვენ ვიღებთ სესხს ბანკიდან და ვაბრუნებთ შედეგის მიღების შემდეგ. ეს ნიშნავს: დამეხმარე ვიყიდო თესლი და მე გადავიხდი მის ფასს მოსავლის აღების შემდეგ.

რადიო თავისუფლება: რა არის საქართველოში თქვენი ამ ვიზიტის მიზანი? რა სტატუსი გაქვთ?

გადი მოზესი: ამ ვიზიტისას ორი მიზანი გვაქვს: უპირველეს ყოვლისა, ადამიანებთან შეხვედრა, რომლებსაც შესაძლოა არ ესმოდეთ ან უყურებდნენ ამას როგორც პოლიტიკურ ომს, რომ მათ დავანახოთ მედლის მეორე მხარე. შესაძლოა, თუკი მოგიყვებით რა გადავიტანე: როგორ შემიპყრეს ჩემს სახლში, როგორ დახოცეს ოჯახები ნირ-ოზში, როგორ მოკლეს ჩემი ცოლი, შესაძლოა გაიგონ ჩვენი პრობლემა, ისრაელის პრობლემა ჩემი პრიზმიდან. ეს არის ერთი მიზანი ჩემი ვიზიტის - კიდევ ერთი ფოკუსით დანახვება ვითარების სხვა ქვეყნების ხალხებისთვის. ასე რომ, ვხვდებით ხალხს საქართველოში, ვხვდებით მედიას, დიპლომატებს, რომ მათთან მივიტანოთ ადამიანი თავისი ამბით, ამ ვითარებასთან დაკავშირებული განსაკუთრებული ამბით, მძევლობის შემდეგ. მეორე მიზანი ამ ვიზიტის არის მეგობრებთან შეხვედრა. საქართველოში ბევრი მეგობარი გვყავს. ბევრი ქართველი ფერმერი ჩემი მეგობარია, ისრაელის საელჩოს მეგობარია, ისრაელის ძალისხმევის მეგობარი. ასე რომ, ორი მიზანი გვაქვს: დიპლომატიური და პროფესიული.

რადიო თავისუფლება: დიდი მადლობა ამ გულუხვად ვრცელი საუბრისთვის. მადლობა, იღბალსა და წარმატებას გისურვებთ.

გადი მოზესი: დიდი მადლობა.