"ისევ დეფიციტი" - რატომ თვლიან მშობლები, რომ ჯანდაცვის სამინისტრო დიაბეტიან ბავშვებს უპატიებელი გულგრილობით მოექცა

ჯანდაცვის სამინისტრომ წამლის მისაღებად მისული მშობლები “მარაგის ამოწურვის” მიზეზით უარით გაისტუმრა და “ნოვორაპიდის” სხვა ინსულინით - “აპიდრათი” - ჩანაცვლება შესთავაზა.

მშობლები წამლის შეცვლის კატეგორიული წინააღმდეგი არიან და უარის მიზეზებსაც ასახელებენ. სახელმწიფო დეფიციტის შექმნას მომწოდებელ კომპანიას აბრალებს და თან ამტკიცებს, რომ “აპიდრა”, რომელიც “ნოვორაპიდის” მსგავსი ინსულინია, ბავშვებს საფრთხეს არ შეუქმნის.

ორი წლის წინ, 2023 წლის თებერვალში, ამ პრეპარატზე სასიცოცხლოდ დამოკიდებული ბავშვების მშობლები მაშინაც დეფიციტური წამლის მოთხოვნით აწყობდნენ აქციებს ჯანდაცვის სამინისტროსთან.

“მერამდენედ?“ - კითხულობენ ისინი ახლა.

“ინსულინი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, წერტილი!"

"დღეს მაქვს და ხვალ არ და ამიტომ არ გავუკეთებ, ასეთი რამ არ არსებობს”, - ეუბნება რადიო თავისუფლებას ანა დარჩიაშვილი.

მის 16 წლის შვილს, ვაკოს, დიაბეტი აქვს და წლებია, დღეში ოთხჯერ ინსულინ “ნოვორაპიდის“ ინიექცია სჭირდება.

ახლა ოჯახს წამლის მხოლოდ სამიოდე კვირის მარაგი აქვს დარჩენილი.

“ჩვენ არ ვიცოდით დეფიციტის შესახებ და როცა მინისტრი ამბობს, რომ წინასწარ გაგვაფრთხილეს, ეს არ არის სიმართლე, ფაქტის წინაშე დაგვაყენეს”, - უყვება ანა დარჩიაშვილი რადიო თავისუფლებას.

რამდენიმე დღის წინ, როცა ინსულინის მიღების დრო დადგა, ანამ სპეციალიზებულ აფთიაქს მიაკითხა, თუმცა იქიდან უარით გამოაბრუნეს და უთხრეს, რომ კომპანია “ნოვა ნორდისკს" შეფერხება ჰქონდა და ივნისში მარაგი არ შეგვივსიაო.

5 ნოემბერს ანამ ჯანდაცვის სამინისტროში სცადა მიზეზის გარკვევა - აინტერესებდა, წამალი საერთოდ აღარ იყო ქვეყანაში თუ რა ხდებოდა. ეჭვი იმანაც გაუჩინა, რომ ბოლო დროს, ინსულინის ჯერ თითო თვის, მერე კი მხოლოდ ორ-ორი კვირის მარაგს აძლევდნენ.

რამდენიმე სატელეფონო ზარის და დაჟინებული კითხვების შემდეგ, ანას დაურეკეს და შესთავაზეს, რომ ბავშვი “აპიდრაზე” გადაეყვანა.

ბოლო რამდენიმე დღეში ანა დარჩიაშვილმა თითქმის ყველა ქსელური აფთიაქი მოიარა - “ნოვორაპიდი” აღარსად აღარაა. უინსულინოდ დარჩენის შიშით, როგორც ჩანს, ყველა მშობელი აფთიაქს მიაწყდა.

ამას მოწმობს მშობლების ჯგუფებში დადებული არაერთი პოსტი, რომლებშიც ყველა ამ პრეპარატს ეძებს.

“რაც არ უნდა მომხდარიყო, სახელმწიფოს ორი წლის მარაგი მაინც არ უნდა ჰქონოდა? ბოლო სამ წელში ეს უკვე მეორედ ხდება… თუ მარაგი არ შეივსო, არ ვიცი ამ სამი კვირის მერე რა უნდა ვქნა, რადგან სწორედ ამდენ ხანს გვეყოფა წამალი. “აპიდრაზე” ვერ გადავიყვან”.

მთავარი მიზეზი, რის გამოც მშობლები ამ ინსულინის შეცვლას ეწინააღმდეგებიან, ის არის, რომ მათი შვილები იკეთებდნენ მხოლოდ “ნოვორაპიდს”, რომლის ნემსიც 0.5-ბიჯიანიანია ანუ 0.5 დოზირების კალამი აქვს - ამით კეთდება წამალი.

ინსულინ „ნოვორაპიდს“ ძირითადად მოიხმარენ მცირეწლოვანი ბავშვები (და მოზარდების ნაწილიც) - ამ პრეპარატს აქვს 0.5-ბიჯიანი კალამი, რაც ნიშნავს, რომ მისი გაკეთებისას, ბავშვის ორგანიზმში შედის 0.5 ერთეული ინსულინი. ინსულინ „აპიდრას“, რომელიც ალტერნატიულ ვარიანტად შესთავაზეს მშობლებს, აქვს მხოლოდ 1 ერთეულის ბიჯიანი კალამი, რაც ნიშნავს, რომ უფრო მეტ ინსულინს უკეთებ ამ დროს ბავშვს. ინსულინის ზედმეტმა დოზამ კი შესაძლოა ჰიპოგლიკემია გამოიწვიოს და ბავშვი, განსაკუთრებით მცირე ასაკის, კომაში ჩააგდოს.

ასევე ნახეთ

ღამის ქავილი და წითელი წერტილები - რა იწვევს მუნს და როგორ დაიცვა თავი

“მარტივად რომ ავხსნა, ჩემს შვილს, რომელსაც 4 წლიდან აქვს ძალიან მგრძნობიარე დიაბეტი, სჭირდება 0.5-ით დადოზირებელი ინსულინი - ეს ნახევარდოზები არა აქვს ,,აპიდრას”, ამიტომ მისი გამოყენებისას ვერ გავაკონტროლებთ შაქარს. თორემ თავად “აპიდრას”, როგორც წამალს, არაფერს ვერჩით, ის ძალიან კარგი ინსულინია და ხმარობენ კიდეც ჩვენთან ბავშვები, ვისთვისაც 0.5 დოზა ასე გადამწყვეტი არ არის.

მაგალითად, ვაკოს რომ გავუკეთო ნაკლები, ექნება მაღალი შაქარი და რომ გავუკეთო მეტი, პირიქით, დაუვარდება და როგორ ვაკონტროლო, როცა მოზარდია, სკოლაში დადის, მე კი ვმუშაობ. სულ იქ ხომ არ ვიდგები? დაკვირვება სჭირდება, დრო, რომ ახალ პრეპარატს შეეგუოს ორგანიზმი“, - გვეუბნება ანა დარჩიაშვილი.

მშობლები იმასაც ამბობენ, რომ “აპიდრა” არ არის რეკომენდებული 6 წლამდე ბავშვებისათვის და ახლა, “ნოვორაპიდის” დეფიციტის ფონზე, სწორედ ეს ბავშვები დგანან საფრთხის წინაშე.

6 წლისაა მარიამ კანაშვილის შვილი, რომელსაც ასევე ტიპი 1 დიაბეტი აქვს და მხოლოდ “ნოვორაპიდს” ხმარობს - მათ ახლა მხოლოდ ორი ამპულა ინსულინი აქვთ დარჩენილი - ეს ორი კვირის სამყოფი დოზაა.

მარიამის შვილისთვის გლიკემიის მართვა გადამწყვეტია - მაგალითად, თუ ღამით სჭირდება ბავშვს წამლის დამატება მაღალი გლუკოზის დასარეგულირებლად, მშობელი თავისით ამ 0.5 დოზას ვერ ჩაამატებს. ანუ მარტივად რომ ვთქვათ, მუდმივი კონტროლია საჭირო, რომ ბავშვი ჰიპოგლიკემიურ კომაში არ ჩავარდეს და გონება არ დაკარგოს.

მართვა 0.1-ბიჯიანი კალმებითაც შესაძლებელია, მაგრამ ისინი საქართველოს ნაყიდი არა აქვს და ვერც მშობლები ვერ მიიღებენ მას უფასოდ.

“მე ეგეც და პომპაც, რომელსაც სახელმწიფო ასევე არ აფინანსებს, ჩემი სახსრებით ვიყიდე იმისთვის, რომ ჩემი შვილის გლიკოზირებული ჰემოგლობინი მიმეყვანა ჯანმრთელი ადამიანის გლიკოზირებული ჰემოგლობინის მაჩვენებლამდე. სახელმწიფოსგან მე მხოლოდ "ნოვორაპიდს" ვიღებ და ახლა ისიც აღარ არის თურმე მარაგში”.

პომპა ე.წ. “ხელოვნური პანკრეასია” - მას აპროგრამებს ექიმი მშობელთან ერთად, ეს მოწყობილობა მაგრდება ბავშვის სხეულზე და ავტომატურად აწვდის ინსულინს მას, ყოველ ჯერზე კალმით ჩხვლეტის გარეშე. ამ მოწყობილობაში ისხმება სწორედ ინსულინი “ნოვორაპიდი”. სამი დღის შემდეგ ის უნდა შეიცვალოს. პომპის ომნიპოდის 1 თვის მარაგი 300 ევროზე მეტი ღირს.

“ამბობენ, რომ ამ პომპისთვის “ნოვორაპიდის” გარდა, შესაძლოა “აპიდრაც” გამოიყენო, მაგრამ მწარმოებელი არ უწევს ამ ინსულინს რეკომენდაციას იმიტომ, რომ “აპიდრა” ორ დღეში კრისტალდება, შეიძლება გაიჭედოს და საერთოდ ვეღარ მიაწოდოს წამალი ორგანიზმს”.

მარიამ კანაშვილის აზრით, ინსულინის დროებით ცვლილების შემთხვევაშიც, მას ვერავინ აძლევს გარანტიას, რომ თუნდაც იმ 2-3 კვირის განმავლობაში, მისი შვილის ცხოვრების ხარისხი იქნება ისეთივე, როგორც სხვა არადიაბეტიანი ბავშვების - ამას მას ვერცერთი ექიმი ვერ ჰპირდება.

“ასეთი ცვლილება შეიძლება შესთავაზო მშობელს, თუ ბომბები ცვივა და ბუნკერში ვართ და სხვა გზა არაა. მაგრამ ახლა ხომ არ არის ომი და პირიქით, ამ ვითომ მშვიდობითაც ასე ამაყობენ? რატომ მიგვიყვანეს ამ მდგომარეობამდე, როცა შეიძლებოდა თადარიგის დაჭერა, თუნდაც ამ წამლის ალტერნატივის მოძებნა”.

ასევე ნახეთ

„ინსულინის დეფიციტი ჩვენი შვილებისთვის სასიკვდილო განაჩენია“ - დიაბეტიანი ბავშვების მშობლები სახელმწიფოს პასუხს სთხოვენ

“ხელოვნური აჟიოტაჟია“ - ჯანდაცვის მინისტრი

მას შემდეგ, რაც მშობლებმა ინსულინ „ნოვორაპიდის” დეფიციტის გამო „ხმაური“ ატეხეს, ჯანდაცვის მინისტრმა მიხეილ სარჯველაძემ მათ საგანგებო ბრიფინგზე უპასუხა.

მან თქვა, რომ დანიური კომპანია „ნოვო ნორდისკმა” ხელშეკრულება დაარღვია და დაგეგმილზე ბევრად ნაკლები პრეპარატი მიაწოდა სამინისტროს, თან - დაგვიანებით.

“დღესაც იწერებიან და ამბობენ, რომ უახლოეს დღეებში მოგაწვდითო. დღემდე მათი მხრიდან ვალდებულება შესრულებული არ არის”, - თქვა მინისტრმა, რომელიც ამბობს, რომ კომპანიის ხელმძღვანელებს ოქტომბერში შეხვდა.

2023 წელს, როცა დიაბეტიანი ბავშვების მშობლები ჯანდაცვის სამინისტროსთან გამართულ აქციებზე მოითხოვდნენ ინსულინ "ნოვორაპიდის" დეფიციტის გადაჭრას, პრეპარატის დეფიციტის მიზეზად ჯანდაცვის სამინისტრომ თქვა, რომ ზედმეტად იხმარეს ინსულინის კიდევ სხვა პრეპარატი - „აქტრაპიდი“ - რომლის ამოწურვის გამო დახარჯეს „ნოვორაპიდის“ მარაგი.

მიხეილ სარჯველაძე ასევე ირწმუნება, რომ საქართველოში არცერთი ბავშვი არ არის დარჩენილი ინსულინის გარეშე, რადგან ყველასთვის ხელმისაწვდომია კიდევ ერთი ხარისხიანი პრეპარატი, „სანოფი-ავენტისის“ წარმოებული ინსულინი “აპიდრა”.

ათობით მშობლის გამოხმაურებას და ატეხილ ხმაურს ჯანდაცვის მინისტრმა “ხელოვნური აჟიოტაჟი” უწოდა, რაც უპასუხოდ არ დარჩენილა - სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებულ მისივე ბრიფინგის ვიდეოს ქვეშ მშობლების ორასამდე საპასუხო კომენტარი მოჰყვა.

აი, რამდენიმე მათგანი:

• რა ადამიანი ხართ 10 დღის მარაგი აქვს ჩემ შვილს ნოვორაპიდის და 10 დღის შემდეგ რა უნდა ვქნათ???? აპიდრას ვერ ვიყენებთ მისი მოქმედების და შეუსაბამო დოზირების გამო, რა უნდა ვქნათ, გეკითხებით, ბატონო მინისტრო???
• რაც ჩემს შვილს დიაბეტის დიაგნოზი დაუდასტურდა 24/7-ზე ოჯახში მორიგეობით ვდარაჯობთ სენსორის მონიტორინგს! თქვენ ვერც კი წარმოგიდგენიათ რა რთულ გზას გავდივართ მშობლები, ბავშვებთან ერთად ამ დიაგნოზის მართვაში! 0,5 ბიჯი გვჭირდება ყოველ ჯერზე, 1.5; 2.5; 3.5; ძლივს მოვახერხეთ მართვა და მეტ ნაკლებად შევეგუეთ დიაბეტის მართვას!…რატომ გვირთულებთ ცხოვრებას?!"
• ჩემი შვილი რომელიც ჯერ 4 წლის არის და ხშირ შემთხვევაში სჭირდება 0.5 რადგან 1 თუ გაუკეთდა შეიძლება სწრაფი ვარდნა გამოიწვიოს შაქრის, ამ დროს რა ხდება ? კომაში ჩავაგდოთ ბავშვი იმიტომ რომ თქვენ რაღაცაში ვერ რიგდებით კომპანიასთან?
• ვერც კი წარმოიდგენთ რამხელა რისკთანაა დაკავშირებული წამლის შეცვლა და თან ერთეულის მორგება, თან ეს ერთ და ორ დღეში არ ხდება, პირადი გამოცდილება მაქვს საშინელი, ორჯერ კომის პირას მყოფი ბავშვი გლუკაგონით გამოვიყვანე!

ჯანდაცვის სამინისტრო მშობლებს კომენტარებშივე პასუხობდა, რომ „ნოვორაპიდით“ მკურნალობა დროებით გრძელდება მისი ანალოგით, ფრანგული „სანოფი ავენტისის“ ინსულინ „აპიდრათი“ და თანაც ექიმების მეთვალყურეობით.

ვისთვის და როგორ შეიძლება „ნოვორაპიდის“ ჩანაცვლება „აპიდრათი“?

„8-9 წლიდან პირდაპირ შეგვიძლია ცოტა ხნით „აპიდრაზე“ ბავშვის გადაყვანა და ეს პრობლემას არ შექმნის - 0.5 დოზა შეგვიძლია დავარეგულიროთ კვებითაც, რომ პაციენტს არ შეექმნას პრობლემა და ჰიპოგლიკემია (დაბალი შაქარი) არ განვითარდეს.

რაც შეეხება 6 წლამდე ბავშვებს, თუ მათ მშობლებს ამ ეტაპზე აღარ აქვთ „ნოვორაპიდის“ მარაგი, მცირე დროით არც მათი „აპიდრაზე“ გადაყვანა შექმნის პრობლემას - ეს არ იქნება სიცოცხლისთვის საშიში. ამისათვის არც სტაციონარში მისვლაა საჭირო, ამის დარეგულირება ექიმთან კონსულტაციითაც შესაძლებელია. როგორც კი „ნოვორაპიდის“ მარაგი შეივსება, რაც, როგორც ვიცი, ნოემბრის ბოლოს უნდა მოხდეს, შესაძლებელი იქნება ისევ ამ ინსულინზე დაბრუნება“, - გვითხრა ბავშვთა ენდოკრინოლოგმა ნინო აბდუშელიშვილმა.

PS: სტატია გამოსაქვეყნებლად მზად იყო, როცა დიაბეტიანი ბავშვის დედამ, მარიამ ხუწარიამ ფეისბუკზე დაწერა, რომ დღეს, 7 ნოემბერს, მშობლებს ჯანდაცვის სამინისტროდან დაურეკეს და უთხრეს, რომ "რაღაც მარაგი არსებობს" იმ ბავშვებისთვის, რომლებსაც "ნოვორაპიდი" სასიცოცხლოდ სჭირდებათ.

ასევე ნახეთ

ისევ უარი? დიაბეტის მქონე ბავშვები სახელმწიფოს პასუხის მოლოდინში

ასევე ნახეთ

თითში ჩხვლეტა უნდა დასრულდეს - რას ითხოვენ დიაბეტიანი ბავშვების მშობლები?